تشخیص سنگ اصل از بدل، مهمترین چالش هنگام خرید زیورآلات و جواهرات است. بسیاری از افراد تمایل دارند زیورآلاتی با سنگهای قیمتی بخرند و در این راستا دنبال راههایی برای تشخیص نگینهای اصلی از نمونههای تقلبی در بازارند. برای این کار، روشهای مختلفی وجود دارد و توجه به نکات خاصی ضروری است. اگر شما هم علاقهمند به یادگیری بیشتر در این زمینهاید، پیشنهاد میکنیم ادامه این مقاله را از دست ندهید.
نکات کلی برای تشخیص نگین اصل از بدل

پیش از آغاز فرایند بررسی، تمیز کردن دقیق نگینها اولویت دارد. کارشناسان توصیه میکنند برای افزایش دقت در تشخیص سنگ اصل، گوهر را درون پارچهای تمیز بپیچید و آلودگیها را بزدایید؛ زیرا شفافیت سطح، امکان مشاهده جزئیات ریز را فراهم میآورد. سپس به موارد زیر دقت کنید:
- چگالی نگینهای بدل از نگینهای طبیعی بالاتر است؛
- نگینهای طبیعی به خاطر ماهیت تشکیل خود در طبیعت، یکسری ترک و شکاف دارند؛ درحالیکه نگینهای مصنوعی به سبب فرایند ساختشان، کاملاً یکدست و بدون نقصاند؛
- نگینهای بدل معمولاً درخشش بیشتری نسبت به نگینهای طبیعی دارند؛ زیرا نگینهای اصل در محیط طبیعی خود تحت تأثیر عوامل فرسایشی قرار میگیرند.
برای اینکه اسم سنگهای قیمتی به انگلیسی را بدانید، به جدول زیر نگاه کنید:
| لیست سنگها | نام سنگها به زبان انگلیسی |
|---|---|
| عقیق | Agate |
| در نجف | Dur Najaf |
| سنگ دلربا | Aventurine |
| فیروزه | Turquoise |
| یاقوت سرخ | Ruby |
| یاقوت کبود | Sapphire |
| مروارید | Pearls |
| زمرد | Emerald |
| الماس | Diamonds |
| توپاز | Topaz |
| کوارتز | Quartz |
| آمیتیست | Amytist |
چگونه نگین یا سنگ اصل را از بدل تشخیص بدهیم؟
تفکیک گوهرهای طبیعی از نمونههای صنعتی، نیازمند دقت به جزئیات فیزیکی و شیمیایی است. با رعایت نکات فنی ارائهشده در این بخش، مسیر تشخیص سنگ اصل برای شما هموار میگردد. یادگیری این ترفندها، ضرر مالی ناشی از خرید اشتباه را از بین میبرد.
تشخیص عقیق اصل از تقلبی

عقیق از سنگهای زینتی محبوب در ایران به شمار میآید و روشهای متنوعی برای ارزیابی آن وجود دارد. استشمام بوی مواد شیمیایی یا اسید از سنگ، مانعی جدی در تایید تشخیص سنگ اصل ایجاد میکند. نمونههای طبیعی، وزنی سنگینتر دارند و در برابر تغییرات دمایی یا ضربه، مقاومت بالایی نشان میدهند. ایجاد خراش روی سطح نگین پس از ضربه نیز هشداری برای تقلبی بودن آن تلقی میشود.
تشخیص نجف اصل از تقلبی
وجود رگههای طبیعی در دُر نجف، گواهی بر معدنی بودن آن به شمار میرود. اگر شفافیت سنگ بسیار بالا باشد و رگهای در آن نبینید، باید نسبت به نتیجه تشخیص سنگ اصل تردید کنید. وزن نمونه واقعی حداقل ۲ تا ۳ برابر بیشتر از وزن ظاهری آن احساس میشود. کشیدن سنگ روی شیشه بدون ایجاد خش و کدر شدن آب اطراف آن پس از مدتی کوتاه، از دیگر نشانههای اصالت است.
تشخیص سنگ دلربا اصل
سنگ دلربا با بافتی دانهای و سطحی شبیه به شیشه مات پس از جلاکاری شناخته میشود. نرمی و درخشش خاص این گوهر، معیاری مهم در تشخیص سنگ اصل دلربا به حساب میآید. گاهی این سنگ با فلدسپات اشتباه گرفته میشود؛ اما شفافیت بالای فلدسپات و تنوع رنگی آن، تمایز این دو کانی را آسان میسازد.
از کجا بدانیم فیروزه اصل است؟

فیروزههای تقلبی به دلیل ساختار پلاستیکی و ترکیبات ارزان، وزن کمتری نسبت به نمونههای معدنی دارند. وجود مس، آلومینیوم و آهن در ساختار فیروزه نیشابور، وزن آن را بالا میبرد و به تشخیص سنگ اصل کمک میکند. بافت متراکم سنگ طبیعی با لمس دقیق و تجربه حسی، قابل شناسایی است.
آزمایش استون، راهکاری عالی برای شناسایی فیروزههای رنگشده مصنوعی به شمار میرود. قرار دادن سنگ در محلول استون، هرگونه رنگ مصنوعی را حل میکند و مسیر تشخیص سنگ اصل را روشن میسازد. انتقال رنگ حلشده به حلال، نشاندهنده تقلبی بودن نگین و استفاده از رنگهای شیمیایی است.
استفاده از سوزن داغ، روشی تهاجمی اما مؤثر برای بررسی ماهیت سنگ است. ذوب شدن نقطه تماس یا استشمام بوی پلاستیک، نتیجه تشخیص سنگ اصل را رد میکند. گیر کردن ناخن روی سطح سنگ نیز نشانه خوبی از تراکم و اصالت بافت فیروزه تلقی میشود.
بیشتر بخوانید:با نحوه تشخیص سنگ طلا با وایتکس آشنا شوید؛ 6 مرحله جادویی
تشخیص عقیق سیاه اصل
عقیق سیاه سختی بسیار بالایی دارد و به سادگی دچار خط و خش نمیشود. مقاومت دمایی بالا (نقطه ذوب بالای ۲۰۰۰ درجه)، نکتهای کلیدی در تشخیص سنگ اصل عقیق سیاه است؛ بهطوریکه آتش تغییری در رنگ یا شکل آن پدید نمیآورد. حس سرمای سنگ در تابستان و گرمای آن در زمستان، طبیعی بودن آن را تایید میکند
تشخیص اصل بودن مروارید
کشیدن مروارید روی دندان، روشی سنتی و کارآمد برای سنجش بافت آن است. زبری سطح ناشی از لایههای طبیعی کربنات کلسیم، موفقیت در تشخیص سنگ اصل را تضمین میکند. نمونههای بدل سطحی کاملاً صیقلی، لیز و یکدست دارند که با ناخن نیز قابل لمس و شناسایی است.
ارزیابی دمای سطحی مروارید پس از قرارگیری در محیط ثابت، اطلاعات ارزشمندی میدهد. احساس خنکی پایدار روی پوست برای چند لحظه، نشانهای مثبت در روند تشخیص سنگ اصل مروارید است. مرواریدهای پلاستیکی معمولاً دمای محیط را سریعتر به خود میگیرند و گرم میشوند.
تشخیص اصل بودن یاقوت
وجود نقصهای جزئی و ناخالصی در ساختار یاقوت کبود، بر خلاف تصور عموم، نشاندهنده اصالت آن است. کارشناسان در فرایند تشخیص سنگ اصل، به دنبال این ایرادات طبیعی میگردند؛ زیرا نشان از تشکیل در دل طبیعت دارد. نگینهای بدون نقص و کاملاً شفاف، اغلب در آزمایشگاه ساخته شدهاند.
یاقوت سرخ سختی بسیار بالایی دارد و پس از الماس، سختترین کانی طبیعت شناخته میشود. رنگ قرمز روشن و شفافیت خاص، معیاری حیاتی برای تشخیص سنگ اصل یاقوت به شمار میآید. خراش برداشتن سطح نگین با ابزارهای معمولی، احتمال تقلبی بودن آن را بهشدت تقویت میکند.
نگینهای تقلبی معمولاً جلوهای بیشازحد شفاف و مصنوعی از خود نشان میدهند و قرمز تیره به نظر میرسند. انجام آزمایش خراش با سکه، روشی ساده برای اطمینان از صحت تشخیص سنگ اصل است. ایجاد خط روی سطح نگین با این آزمایش، جعلی بودن یاقوت را اثبات میکند.
یاقوت کبود باید تنها طیف رنگ آبی تیره را در برابر نور بازتاب دهد. بازتاب رنگهای دیگر هنگام حرکت دادن نگین در نور، نشانهای منفی در تشخیص سنگ اصل تلقی میشود. وجود حبابهای ریز یا خطوط در بافت داخلی و مقاومت در برابر خراش، اصالت سنگ را مشخص میکند.
تشخیص اصل بودن الماس

الماس واقعی توانایی برش شیشه را دارد و این ویژگی آن را متمایز میسازد. انجام «آزمایش مه» با دمیدن نفس گرم روی نگین، راهکاری سریع برای تشخیص سنگ اصل الماس است؛ زیرا بخار بهسرعت از روی الماس واقعی محو میشود. ماندگاری بخار روی سطح برای چند ثانیه، خبر از تقلبی بودن آن میدهد.
شکست نور در الماس به شیوهای منحصربهفرد رخ میدهد که جعل آن امکانپذیر نیست. قرار دادن نگین روی متن روزنامه، روشی جالب برای تشخیص سنگ اصل به شمار میآید. اگر حروف سیاه از میان سنگ دیده شوند، الماس مورد نظر تقلبی است؛ زیرا الماس نور را به شدت منحرف میکند.
تشخیص اصل بودن زمرد
زمرد طبیعی معمولاً دارای ترکها و خطوط درونی است که اصالتش را تایید میکنند. مشاهده حبابهای ریز در بافت نگین، فرضیه مصنوعی بودن را در فرایند تشخیص سنگ اصل تقویت میکند. شناخت ساختار درونی، کلید جداسازی زمرد ارزشمند از شیشههای رنگی آزمایشگاهی است.
رنگ و سایه زمرد، اطلاعات زیادی درباره معدن و اصالت آن به ما میدهد. زمردهای کلمبیایی به دلیل کیفیت بالا، مرجعی استاندارد برای آموزش تشخیص سنگ اصل محسوب میشوند. تفاوت در طیف رنگ سبز، نشاندهنده منشأ جغرافیایی متفاوت سنگها مانند زامبیا یا برزیل است.
بیشتر بخوانید:سنگ سیاه طلادار سیلیس؛ خوشبختی در سیاهی
تشخیص اصل بودن آمیتیس از شیشه
بررسی دمای سنگ آمیتیس، روشی مشابه با تست دمایی مروارید دارد. کشیدن نگین روی شیشه و برجای ماندن خط سفید، موفقیت شما را در تشخیص سنگ اصل نشان میدهد. ارزیابی وزن و سردی سنگ نیز به شناسایی بهتر نمونههای طبیعی کمک میکند.
راهکارهای طلایی برای دوری از جواهرات تقلبی
در این مقاله، مجموعهای از تکنیکهای کاربردی و فنی را برای شناسایی جواهرات بررسی کردیم. بازار سنگهای قیمتی همواره با ریسک ورود نمونههای تقلبی روبروست و مهارت در تشخیص سنگ اصل، سرمایه شما را حفظ میکند. گلدیکا پیشنهاد میکند پیش از هر خریدی، از مشاوره کارشناسان خبره و ابزارهای دقیق بهره بگیرید تا خریدی مطمئن، آگاهانه و ارزشمند را تجربه کنید.
