توسط : به طلایی که نه تنها استحکام کافی برای استفاده در ساخت زیورآلات و مصنوعات ندارد؛ بلکه به‌راحتی ترک می‌خورد «طلای شکن» می‌گویند. طلای شکن با طلای خام فرق دارد. طلای خام، همان طلایی است که به‌طور طبیعی وجود دارد و به خاطر ویژگی‌های خاص خود، انعطاف‌پذیر نیست و برای استفاده در مصنوعات با فلزات دیگر ترکیب می‌گردد؛ اما طلای شکن به سبب وجود میزان بالای ناخالصی‌ها، هم شکنندگی بالایی دارد و هم کیفیت مطلوبی ندارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این شکن طلا، همراه ما باشید.
طلای شکن یعنی چه؟
طلای شکن نوعی طلا است که به خاطر ترکیب خاص یا وجود برخی ناخالصی‌های فلزی، مقاومت خود را از دست می‌دهد و به آسانی در برابر فشار یا خمیدگی آسیب می‌بیند، ترک بر می‌دارد یا می‌شکند. این طلا، خلاف طلای خالص که از انعطاف‌پذیری بالایی برخوردار است، نمی‌تواند به‌عنوان یک زیورآلات مقاوم و بادوام استفاده شود.
شکستگی در طلای شکن به دلایل گوناگونی مانند ضربه‌های شدید، تغییرات ناگهانی دما، استفاده مکرر و … رخ می‌دهد. این اتفاقات موجب از دست رفتن استحکام آن می‌گردد. این نوع طلا در برابر رطوبت و مواد شیمیایی حساس‌تر است و نسبت به تغییرات محیطی سریع‌تر واکنش نشان می‌دهد. با طلای شکن نمی‌توان هیچ جواهری ساخت.
چرا طلا شکن می‌شود؟
عموم مردم تصور می‌کنند، ذوب طلا کار ساده‌ای است یعنی فقط با قرار دادن طلا در کوره و حرارت دادنش، طلا آماده ریخته‌گری و قابلیت ساخت زیورآلات را پیدا می‌کند؛ اما در حقیقت، فرایند ذوب طلا بسیار پیچیده و حساس است. کوچک‌ترین خطا می‌تواند نتیجه زحمات طلاساز را هدر داده و کیفیت طلای تولید شده را کاهش دهد. به‌طورکلی 2 عامل اصلی به تولید طلای شکن منجر می‌گردد:
- وجود ناخالصی در طلا برای به دست آوردن طلای خالص و باکیفیت:
باید پیش از ذوب، ناخالصی‌های موجود مانند سنگ‌ها و نگین‌های غیرطبیعی به‌طور کامل از طلا جدا گردند؛ در غیر این صورت، این ناخالصی‌ها در فرایند ذوب با طلا ترکیب شده و باعث شکسته شدن آن خواهند شد. - عدم دستیابی طلا به دمای ذوب مناسب:
برای ذوب کامل طلا باید آن را در دمای حدود ۱۰۶۴ درجه سانتی‌گراد حرارت داد. این حرارت با کوره‌های گازی، الکتریکی یا مشعل‌های هوا گاز تأمین می‌گردد. اگر طلا به دمای مناسب نرسد و به قالب ریخته شود، ناخالصی‌ها در آن باقی می‌مانند و طلای شکن به وجود می‌آید.
چطور طلای شکن را تشخیص بدهیم؟
طلای شکن کیفیت پایینی دارد و خرید آن برای خریدار، خسارت به بار می‌آورد. گاهی برخی طلافروشان از ناآگاهی مشتریان ساده‌لوح خود سوءاستفاده کرده و این نوع طلا را به‌عنوان طلای اصل و مرغوب به آن‌ها می‌فروشند.
بنابراین، آشنایی با راهکارهای شناسایی طلای شکن اهمیت بسیاری دارد. تشخیص طلای شکن از طلای اصل کار ساده‌ای نیست؛ اما داشتن اطلاعاتی در این زمینه خالی از لطف نبوده و ممکن است در مواقعی مفید واقع شود. روش‌های شناسایی طلای شکن به شرح زیرند:
- گوش دادن به صدای طلا: در این روش باید طلا را از ارتفاع نیم متری روی زمین رها کنید. در صورتی که صدای ناشی از برخورد «زنگ‌دار» باشد، احتمالاً طلا «اصلی و باکیفیت» است؛ اما اگر صدای ایجاد شده «بم» باشد، احتمال «شکن بودن آن» بالاست. این روش از لحاظ علمی تأیید نشده و ممکن است همیشه تفاوت بین طلای شکن و طلای مرغوب را آشکار کند.
- کمک گرفتن از دستگاه‌های پیشرفته: این دستگاه‌ها امواج خاصی را ارسال می‌کنند که با برخورد به طلا، می‌تواند شکن بودن یا خلوص آن را مشخص کند.
گرفتن شکن طلا
برای گرفتن شکن طلا و به دست آوردن طلای خالص و باکیفیت، باید فرایند ذوب دوباره تکرار شود. مراحل این کار به شرح زیر است:
- ابتدا برای انجام این کار، طلا در محلول تیزاب قرار می‌گیرد تا ناخالصی‌های آن جدا شود؛
- پس از آن، طلا با حرارت ۱۰۶۴ درجه، درون کوره ذوب می‌گردد؛
- زمانی که طلا کاملاً ذوب شد، آن را در قالب‌های مخصوصی به نام «ریژه» می‌ریزند؛
- پس از خنک شدن کامل، طلایی باکیفیت و مقاوم به دست خواهد آمد.
طلای شکن با طلای شکسته و سوخته چه تفاوتی دارد؟
آیا می‌دانید طلای شکسته چیست! برخی افراد ممکن است طلای شکن را با طلای سوخته اشتباه بگیرند. در حقیقت، طلای شکسته شامل زیورآلات قدیمی است که به مرور زمان دچار خرابی یا آسیب شده‌اند؛ مانند دستبندی که زنجیر آن پاره شده، انگشتری که بخشی از آن ترک خورده یا دچار لب‌پریدگی شده است. طلای سوخته هم نوعی طلاست که درخشندگی اولیه خود را از دست داده و ظاهری کدر دارد.
وجه تمایز اصلی طلای شکن و طلای سوخته در «دلیل و نوع نقص» آن‌هاست. طلای شکن به خاطر وجود ناخالصی‌ها و ترکیبش با فلزات اضافی، ساختار شکننده‌ای پیدا می‌کند؛ در حالی که طلای سوخته به سبب قرار گرفتن در معرض حرارت‌های بالا و تغییرات ساختاری ناشی از فرایندهای نامناسب، خواص اصلی خود را از دست داده و ناپایدارتر شده است. در نتیجه، طلای سوخته نسبت به طلای شکن، بافتی ضعیف‌تر و ظاهری تیره‌تر و کدرتر دارد؛ این موضوع ناشی از سیاه شدن طلا در اثر حرارت است.
طلای شکن بخریم؟
طلای شکن به خاطر ساختار شکننده و ناپایداری که دارد، برای استفاده روزمره مناسب نیست. این نوع طلا به‌راحتی ترک می‌خورد یا می‌شکند و هزینه احتمالی برای تعمیر یا تعویض آن گاهی اوقات بیشتر از حد انتظار است. ناخالصی‌های موجود در طلای شکن، ارزش آن را از طلای خالص کم‌تر می‌کند و قیمت طلای شکن را در بازار کاهش می‌دهد. این طلا برای افرادی نیست که دنبال خرید زیورآلات با کیفیت‌اند یا قصد سرمایه‌گذاری روی طلا را دارند.
کلام آخر
در این مقاله با مفهوم شکن طلا، چگونگی ایجاد آن و رفع شکن طلا آشنا شدیم. توصیه می‌کنیم هنگام خرید و فروش طلای آب شده، توجه ویژه‌ای به طلای شکن داشته باشید. اگر قصد خرید طلای آب شده دارید، حتماً آن را از فروشندگان معتبر مانند گلدیکا تهیه کنید و پیش از خرید، با دقت طلای مورد نظر را بررسی کنید. هرگونه تغییر رنگ می‌تواند علامتی از ناخالصی یا شکن بودن طلا باشد.
سوالات متداول
طلای شکن چیست؟
طلای شکن به نوعی طلا می گویند که در طی فرایند ذوب، ناخالصی‌هایش به‌طور کامل جدا نشده و حاوی مقادیر زیادی مواد اضافی و زائد است.
طلای شکن بخریم؟
خرید طلای شکن توصیه نمی‌شود؛ زیرا این نوع طلا از کیفیت پایین‌تری برخوردار است و احتمال دارد در حین استفاده، آسیب ببیند.
"
