مسکوکات طلا چیست؟

مسکوکات طلا! حتی خواندنش هم سخت است. همین اول کار بگوییم که مسکوکات جمع مسکوک، به معنای سکه است. زمانی که می‌گوییم مسکوکات طلا هم منظورمان سکه‌هایی است که از طلا ساخته شده‌اند. البته که موضوع به همین سادگی‌ها هم نیست. پس در ادامه، همه چیز را درباره مسکوکات طلا بخوانید.

تعریف مسکوکات طلا

کلمه مسکوک به معنی پول فلزی یا همان سکه است. جنس این پول از هر فلز ارزشمندی مانند نقره، طلا، پلاتین یا برنج می‌تواند باشد. سکه‌هایی که با آن‎های پفک یا بستنی می‌خریدیم را به یاد بیاورید! در واقع آن‎ها مسکوکاتی بودند که زیر نظر بانک مرکزی ضرب می‌شدند. بنابراین، مسکوکات برای اعتبار داشتن باید زیر نظر بانک مرکزی ضرب شوند و در غیر این صورت، تقلبی‌اند و فاقد ارزش! منظورمان از مسکوک طلا نیز، سکه‌هایی‌اند که زیر نظر بانک مرکزی، از طلا ضرب می‌شوند؛ مانند سکه‌های بهارآزادی. عموماً از این سکه‌ها برای سرمایه‌گذاری و بعضاً از نوع سبک‌تر آن‎ها برای هدیه دادن استفاده می‌کنند.

انواع مسکوکات طلا را بشناسید

حالا که تعریف این عبارت را می‌دانید، بهتر است بدون فوت وقت سراغ انواع آن برویم. سکه بهارآزادی مثل سکه پنج بهار آزادی،سکه دو و نیم بهار آزادی،  سکه تمام بهارآزادی طرح جدید یا همان سکه امامی، سکه تمام بهارآزادی طرح قدیم، نیم‌سکه بهارآزادی، ربع‌سکه بهارآزادی و سکه یک گرمی جزء مسکوکات طلا در ایران‌اند.

 ناگفته نماند پیش از انقلاب نیز انواعی از سکه ضرب شده‌اند که هنوز در بازار خرید و فروش می شوند. برخی از افراد سکه‌های پارسیان را نیز جزء مسکوکات می‌دانند هرچند که در واقع سکه نیستند. هر کدام از این موارد را در ادامه معرفی خواهیم کرد.

سکه پنج بهار آزادی و سکه دو و نیم بهار

احتمالا اسم این سکه کم به گوشتان خورده باشد. چون سکه پنج بهار آزادی فقط در سال ۱۳۵۸ و به مناسبت اولین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ضرب شد و بعد از آن، دیگر ساخته نشده است. به همین خاطر برای کلکسیون‎دارها، بسیار ارزشمند است. این سکه 40.6 گرم است و 40 میلی‎متر هم قطر دارد. عیار آن نیز 900 یا همان 22 است.

سکه دو و نیم بهار آزادی

سکه دو نیم بهار آزادی نیز 900 عیار است. این سکه سه بار ضرب شد؛ اولین بار در سال‌ ۱۳۵۸ به مناسبت اولین سالگرد انقلاب اسلامی، دومین بار در سال ۱۳۷۸ به مناسبت صدمین سالگرد زادروز روح‌الله خمینی و آخرین بار در سال ۱۳۸۷. وزن این سکه 20.3 گرم است و 30 میلی‎تر هم قطر دارد.

سکه تمام بهارآزادی طرح جدید و قدیم 

پس از سکه پنج بهار و سکه دو و نیم بهار، سکه تمام بهارآزادی باارزش‌ترین سکه متداول در ایران است. عیار آن حدود 22 عیار یا همان 900 در هزار است. قطر 22 میلی‌متری و وزن 8.133 گرمی دارد. این سکه با دو طرح جدید و قدیم به بازار عرضه شده. صد البته که با یکدیگر هم اختلاف قیمت دارند. داستان طرح جدید و قدیم چیست؟

بعد از آنکه انقلاب اسلامی پیروز شد، در سال 1358، ضرب سکه‌های بهارآزادی مطابق با استانداردهای دوران پهلوی از نظر عیار، اندازه و وزن ادامه پیدا کرد. در سمت جلوی این سکه، یک طرح شش ضلعی وجود دارد که نام حضرت علی را سه مرتبه تکرار کرده است. در قسمت جلو اسم «بانک ملی ایران» یا «بانک مرکزی ایران» را هم می‌بینید. پشت این سکه، طرحی از حرم امام رضا حکاکی شده و سال ضرب آن را هم در همین قسمت نوشته‌اند.

اما در سال 1379 تصمیم دولت بر این شد که ظاهر سکه‌های تمام را تغییر دهد. به همین خاطر تصویر روی سکه به طور کلی تغییر کرد! روی سکه طرح جدید، تصویری از امام خمینی به همراه سال ضرب سکه حک شد. پشت سکه حرم مطهر امام رضا باقی ماند. فقط متن آن به «بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران» تغییر کرد و عبارت «بهارآزادی» هم به آن اضافه شد. به همین خاطر به این سکه، سکه امامی نیز می‌گویند.

تفاوتی بین عیار و وزن این دو سکه وجود ندارد. بااین‌حال، قیمت سکه امامی بیشتر از سکه طرح قدیم است. چرا؟ چون سکه امامی، سال ضرب جدیدتری دارد و به همین خاطر، تقاضای آن برای خرید بیشتر است. بنابراین قیمتش هم از سکه طرح قدیم، بالاتر است. جالب است بدانید سکه‌های امامی با سال ضرب 1386 قیمتی حتی بیشتر از سایر سکه‌های امامی دارند.

نیم‌سکه بهارآزادی

همان‌طور که از اسمش پیداست، وزنی نصف سکه تمام بهارآزادی دارد. وزن این سکه چهار گرم و شصت و شش سوت (4.066) سوت است. عیارش همان حدود 22 یعنی 900 در هزار است و 19 میلی‌متر هم قطر دارد.

ربع‌سکه بهارآزادی

لازم است که بگوییم ربع‌سکه بهارآزادی به میزان ربع یک سکه تمام بهار وزن دارد؟پس اجازه بدهید سراغ مشخصاتش برویم. این سکه دو گرم و سی و دو سوت (2.032) وزن دارد. درست مانند هر دو مسکوک دیگر، عیارش حدود 22 است و قطر 14 میلی‌متری دارد.

سکه گرمی

بانک مرکزی با هدف کنترل بازار و قیمت سکه پارسیان، تصمیم گرفت در سال 1389، یک نوع سکه دیگری هم تولید کند تا اکثر مردم قدرت خرید آن را داشته باشند. بنابراین سکه گرمی متولد شد. عیار این سکه درست مانند مسکوکات طلای قبلی، این سکه هم عیار 900 در 1000 یا همان 22 را دارد. وزنش تقریباً یک گرم است و قطرش هم 13 میلی‌متر. برای‌آنکه بیشتر درباره سکه گرمی بدانید، می‌توانید مقاله «سکه گرمی چیست؟» را بخوانید.

سکه پارسیان

سکه پارسیان را با نام الیزابت هم می‌شناسید. سکه‌ای که گرد نیست! در واقع نوعی پلاک است و سکه نیست! بله سکه پارسیان شش‌ضلعی یا هشت‌ضلعی و… است. این پلاک شرکتی است و در کارگاه‌های طلایی ضرب می‌شود که از اتحادیه‌های طلا و جواهر مجوز دارند. عیار سکه‌های پارسیان با مسکوکات بهارآزادی یا گرمی، متفاوت است. این عیار بستگی به طلایی دارد که برای تولید سکه از آن استفاده می‌کنند. عموماً عیارشان 750 یا همان 18 است. بعضی اوقات هم با عیار 995 یا 999 آن تولید می‌کنند.

در هر صورت موقع خرید دقت کنید که عیار روی کارت حک شده باشد! وزن این سکه‌ها کمتر از صد سوت شروع می‌شود. در مقاله «سکه پارسیان چیست؟همه نکاتی که باید بدانید» درباره این نوع سکه بیشتر توضیح داده‌ایم.

مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در مسکوکات طلا چیست؟