توسط : FUD یا همان ترس، عدم قطعیت و تردید بر تصمیم‌های سرمایه‌گذاران تأثیر زیادی می‌گذارد. وقتی خبرهای منفی در بازار پخش می‌شود، برخی افراد از ترس ضرر بیشتر، دارایی‌های خود را می‌فروشند و به اصطلاح دست کاغذی می‌شوند. این فروش‌های هیجانی باعث کاهش بیشتر قیمت‌ها در بازار می‌شود و فضای منفی را تشدید می‌کند. باید برای مقابله با FUD، خونسردی خود را حفظ کنید و تصمیم‌های احساسی نگیرید. مدیریت درست سرمایه و تنوع در سرمایه‌گذاری هم کمک می‌کند تا در زمان FUD، کمتر ضرر کنید.
منظور از FUD چیست؟
FUD یا به عبارت کامل Fear, Uncertainty and Doubt (ترس، عدم قطعیت و تردید) زمانی رخ می‌دهد که اخبار و اطلاعات منفی در مورد یک دارایی یا بازار منتشر می‌شود و ترس و نگرانی در میان سرمایه‌گذاران ایجاد کند.
فاد در بازارهای مالی، معمولاً توسط افراد یا گروه‌های خاص با هدف دستکاری قیمت‌ها شکل می‌گیرد. برای مثال، در بازار طلا هم این پدیده به وفور وجود دارد. وقتی خبری مبنی بر کاهش شدید قیمت جهانی طلا منتشر می‌شود، بسیاری از مردم از ترس ضرر بیشتر، طلاهای خود را می‌فروشند. این جو روانی منفی در بازار، قیمت‌ها را به سمت ریزش بیشتر می‌کشد.
نکته جالب این است که FUD فقط مختص بازارهای مالی نیست. در فضای کسب و کار هم شرکت‌های بزرگ گاهی با انتشار اخبار منفی درباره رقبای خود، سعی می‌کنند مشتریان را از خرید محصولات رقیب منصرف کنند. به این کار در اصطلاح تخریب رقیب می‌گویند. مثلاً یک شرکت تولیدکننده گوشی هوشمند ممکن است شایعاتی درباره مشکلات فنی گوشی‌های شرکت رقیب منتشر کند.
سرمایه‌گذاران حرفهای همیشه برای مقابله با FUD می‌گویند باید سر سخت بود و تصمیمات احساسی نگرفت. آن‌ها به جای توجه به شایعات و اخبار منفی، روی تحلیل‌های تکنیکال و بنیادی تمرکز می‌کنند. به افرادی که زود تحت تأثیر FUD قرار می‌گیرند و دارایی خود را می‌فروشند، در اصطلاح Paper Hands یا دست‌های کاغذی می‌گویند، چون مثل کاغذ زود پاره می‌شوند و تاب مقاومت ندارند.
فاد چطور به وجود می‌آید؟
پدیده فاد زمانی رخ می‌دهد که یک یا چند عامل خارجی، نگرانی و ترس در میان سرمایه‌گذاران را ایجاد کند و آن‌ها را به سمت تصمیمات احساسی سوق دهد.
قوانین دولت‌ها
دولت‌ها با تغییر قوانین و مقررات می‌توانند بازارهای مالی را دچار FUD کنند. سرمایه‌گذاران با شنیدن خبر قوانین جدید نگران می‌شوند و احساس ناامنی می‌کنند. برای نمونه، در بازار طلا هر وقت دولت قانون جدیدی برای مالیات یا محدودیت خرید و فروش اعلام می‌کند، فروشندگان و خریداران دست نگه می‌دارند و حجم معاملات کاهش پیدا می‌کند.
حتی پخش شدن شایعه قانون جدید هم بازار را به هم می‌ریزد. یک نمونه واقعی را در سال ۱۴۰۲ دیدیم. وقتی شایعه شد که دولت می‌خواهد مالیات خرید و فروش طلا را بالا ببرد، خیلی‌ها هول شدند و طلاهایشان را فروختند. قیمت طلا پایین آمد و بازار به هم ریخت.
حرفهای افراد سرشناس بازار
وقتی آدم‌های معروف و مهم حرف می‌زنند، بازار گوش می‌کند. سیاستمدارها، اقتصاددان‌ها و مدیرهای شرکت‌های بزرگ با حرف‌هایشان می‌توانند بازار را بالا و پایین کنند. رسانه‌ها هم حرفهای این افراد را پخش می‌کنند و FUD در بازار راه می‌افتد.
این موضوع را در بازار سکه هم می‌بینیم. اگر یک کارشناس اقتصادی بگوید قیمت سکه حباب دارد و پایین می‌آید، یا یک مقام دولتی بگوید بازار سکه غیرواقعی است، مردم می‌ترسند و سکه‌هایشان را می‌فروشند.
سقوط ناگهانی قیمت‌ها
وقتی قیمت‌ها یکدفعه پایین می‌آیند، FUD شروع می‌شود. سرمایه‌گذاران می‌ترسند قیمت‌ها باز هم پایین‌تر برود و ضرر بیشتری بکنند. همین ترس باعث می‌شود همه با هم شروع به فروش کنند. فروش زیاد هم قیمت‌ها را باز هم پایین‌تر می‌آورد.
این اتفاق در بازار سکه زیاد افتاده است. وقتی قیمت سکه در یک روز ۵۰۰ هزار تومان پایین می‌آید، عده‌ای هول می‌شوند و سکه‌هایشان را می‌فروشند. این آدم‌ها کاغذی‌اند؛ چون زود کم می‌آورند و می‌فروشند.
انتشار اخبار منفی در رسانه‌ها
رسانه‌ها نقش مهمی در ایجاد FUD دارند. وقتی اخبار منفی به طور مداوم و گسترده در رسانه‌ها پخش می‌شود، فضای روانی بازار رنگ و بوی منفی به خود می‌گیرد. گاهی این اخبار منفی واقعی و گاهی شایعات بی‌اساس‌اند، اما در هر صورت می‌توانند روی تصمیمات سرمایه‌گذاران تأثیر بگذارند.
در بازار طلا نیز همین اتفاق می‌افتد. وقتی رسانه‌ها مدام از احتمال سقوط قیمت جهانی طلا یا رکود اقتصادی صحبت می‌کنند، سرمایه‌گذاران محتاط می‌شوند و ممکن است تصمیم به خارج کردن سرمایه خود از این بازار بگیرند.
FUD چه تاثیری روی سرمایه گذاران و تصمیم‌گیری‌هایشان می‌گذارد؟
پدیده FUD یکی از پرقدرت‌ترین عوامل تأثیرگذار بر روی تصمیمات سرمایه‌گذاران است که می‌تواند سرمایه‌گذاران را از مسیر درست منحرف کند. در شرایطی که موج ترس و تردید بازار را می‌گیرد، حتی باتجربه‌ترین سرمایه‌گذاران هم تصمیمات احساسی می‌گیرند و بعداً پشیمان می‌شوند.
تصمیم‌گیری احساسی و عجولانه
پدیده FUD باعث می‌شود سرمایه‌گذاران به جای تصمیم‌گیری منطقی، احساسی عمل کنند. وقتی اخبار منفی منتشر می‌شود، ترس بر منطق غلبه می‌کند و افراد بدون تحلیل درست شرایط، تصمیم‌های عجولانه می‌گیرند.
برای نمونه، وقتی عده‌ای خبر منفی درباره یک شرکت بزرگ منتشر کنند، بسیاری از سرمایه‌گذاران بدون بررسی صحت خبر، سریع سهام‌شان را می‌فروشند. این رفتار احساسی فرصت‌های خوب سرمایه‌گذاری را از سرمایه‌گذاران می‌گیرد.
حتی سرمایه‌گذاران باتجربه هم گاهی در دام تصمیم‌گیری احساسی می‌افتند. آن‌ها ممکن است با دیدن کاهش قیمت‌ها، از ترس ضرر بیشتر، دارایی‌های خود را با قیمت پایین بفروشند و بعداً که قیمت‌ها بالا می‌رود، پشیمان شوند.
از دست دادن اعتماد به نفس
وقتی FUD در بازار شکل می‌گیرد، سرمایه‌گذاران اعتماد به نفس خود را از دست می‌دهند. آن‌ها در تصمیم‌گیری دچار تردید می‌شوند و نمی‌توانند تشخیص دهند کدام تصمیم درست است.
این کاهش اعتماد به نفس باعث می‌شود افراد فرصت‌های خوب سرمایه‌گذاری را از دست بدهند. آن‌ها آنقدر در تصمیم‌گیری تعلل می‌کنند که زمان مناسب برای خرید یا فروش را از دست می‌دهند.
رفتار گله‌ای و تقلید از دیگران
یکی دیگر از تأثیرات مهم FUD، شکل‌گیری رفتار جمعی است. وقتی عده‌ای شروع به فروش می‌کنند، بقیه هم بدون فکر همان کار را انجام می‌دهند. این رفتار جمعی سقوط بیشتر قیمت‌ها را رقم می‌زند.
در واقع، سرمایه‌گذاران به جای تحلیل مستقل و تصمیم‌گیری شخصی، فقط رفتار دیگران را تقلید می‌کنند. این موضوع در بازارهایی مثل ارز دیجیتال بیشتر دیده می‌شود که نوسان زیادی دارند.
در این شرایط، حتی سرمایه‌گذارانی که معمولاً منطقی تصمیم می‌گیرند هم تحت تأثیر جو عمومی بازار قرار می‌گیرند و همراه بقیه حرکت کنند. این رفتار جمعی معمولاً به ضرر اکثر سرمایه‌گذاران است.
ریسک‌گریزی و کاهش فعالیت در بازار
در شرایطی که FUD ترس در بازار را بیشتر می‌کند، سرمایه‌گذاران از ریسک کردن می‌ترسند. آن‌ها ترجیح می‌دهند پول‌شان را به سمت بازارهای کم‌خطر مثل اوراق دولتی یا سپرده‌های بانکی ببرند.
در نهایت، این ریسک‌گریزی فرصت‌های سودآوری را از سرمایه‌گذاران می‌گیرد. این افراد حتی اگر بازار شرایط خوبی داشته باشد، باز هم جرأت سرمایه‌گذاری را ندارند.
در کل، پول‌هایی که به سمت سرمایه‌گذاری‌های کم‌ریسک می‌رود، معمولاً سود کمتری دارد. این موضوع در درازمدت باعث می‌شود سرمایه‌گذاران نتوانند به اهداف مالی خود برسند.
خروج زودهنگام از سرمایه‌گذاری‌های خوب
وقتی FUD در بازار است، حتی سرمایه‌گذاری‌های خوب و سودآور هم قربانی ترس می‌شوند چون سرمایه‌گذاران بدون توجه به ارزش واقعی دارایی‌ها، آن‌ها را می‌فروشند. خیلی از سرمایه‌گذاران بعد از فروش دارایی‌هایشان، متوجه می‌شوند که تصمیم درستی نگرفته‌اند و با دیدن رشد قیمت‌ها در آینده، پشیمان می‌شوند.
این رفتار به خصوص در بازار سهام و ارزهای دیجیتال بیشتر است. سرمایه‌گذاران شرکت‌های خوب را در قیمت‌های پایین می‌فروشند و بعداً مجبور می‌شوند همان سهام را با قیمت بالاتر بخرند.
ناتوانی در تشخیص فرصت‌های خرید
یکی از بدترین اثرات FUD این است که سرمایه‌گذاران نمی‌توانند موقعیت‌های خوب خرید را تشخیص دهند. وقتی ترس بر بازار حاکم است، بهترین فرصت‌های خرید شکل می‌گیرد اما کمتر کسی جرأت خرید دارد.
افراد باتجربه می‌دانند که بهترین زمان خرید، زمانی است که همه می‌فروشند. اما در شرایط FUD، حتی افراد حرفهای هم نمی‌توانند به راحتی این فرصت‌ها را تشخیص دهند.
سرمایه‌گذاران موفق کسانی‌اند که می‌توانند احساسات خود را کنترل کنند و در زمان FUD به دنبال فرصت‌های خرید باشند. آن‌ها می‌دانند که هر بحرانی یک فرصت هم است.
چطور با FUD مقابله کنیم و جلوی آن را بگیریم؟
بسیاری از سرمایه‌گذاران در برابر فاد (FUD) آسیب‌پذیرند و نمی‌دانند چطور باید با این پدیده مقابله کنند. با دیدن خبرهای منفی دست‌پاچه می‌شوند و تصمیم‌های عجولانه می‌گیرند که در نهایت به ضررشان تمام می‌شود.
تحقیقات کامل و تحلیل‌های دقیق
تحقیقات جامع درباره دارایی یا پروژه‌ای که رویش سرمایه‌گذاری کرده‌ایم، بهترین راه مقابله با FUD است. هر چقدر اطلاعات بیشتری درباره سرمایه‌گذاری خود داشته باشیم، کمتر تحت تأثیر شایعات و اخبار منفی قرار می‌گیریم.
برای این کار باید تحلیل‌های تکنیکال و فاندامنتال را با هم انجام دهیم. افراد حرفهای در بازار همیشه قبل از هر تصمیمی، ساعت‌ها وقت می‌گذارند و همه جوانب را بررسی می‌کنند. می‌دانند یک تصمیم عجولانه می‌تواند چه ضررهای بزرگی به بار بیاورد.
مدیریت احساسات و کنترل ترس
احساسات و به خصوص ترس، دشمن اصلی سرمایه‌گذاران در زمان FUD است. باید یاد بگیریم احساسات‌مان را کنترل کنیم و اجازه ندهیم ترس باعث تصمیم‌گیری غلط شود. یکی از راه‌های کنترل احساسات، نگاه بلندمدت به سرمایه‌گذاری است.
سرمایه‌گذاران موفق می‌دانند که نوسانات کوتاه‌مدت طبیعی‌اند و نباید آن‌ها را نگران کند. آن‌ها به جای اینکه با هر خبر منفی دست‌پاچه شوند و بفروشند، صبر کرده و به اهداف بلندمدت خود فکر می‌کنند.
استفاده از منابع معتبر
خبرها و اطلاعات را فقط باید از منابع معتبر و شناخته‌شده دریافت کنیم. در زمان FUD معمولاً شایعات زیادی در شبکه‌های اجتماعی پخش می‌شود که بیشترشان دروغ‌اند. پس باید یاد بگیریم کدام منابع قابل اعتمادند.
منابع معتبر معمولاً سابقه طولانی دارند و اخبار را با سند و مدرک منتشر می‌کنند. رسانه‌های تخصصی مالی، سایت‌های رسمی نهادهای قانون‌گذار و تحلیلگران شناخته‌شده از جمله این منابع‌اند.
مشورت با متخصصان و افراد باتجربه
در شرایطی که موج FUD بازار را گرفته، مشورت با افراد متخصص و باتجربه بسیار کمک‌کننده است. این افراد قبلاً چنین شرایطی را تجربه کرده‌اند و می‌دانند چطور باید با آن برخورد کرد.
به‌طور کلی، مشاوران مالی حرفهای و معامله‌گران باتجربه دید بهتری به ما می‌دهند و کمک می‌کنند تصمیم درست بگیریم. آن‌ها معمولاً تجربه‌های ارزشمندی از گذشته دارند که راهنمای خوبی برای ماست.
مدیریت سرمایه و سبد دارایی
نباید همه سرمایه‌مان را در یک دارایی سرمایه‌گذاری کنیم. سبد سرمایه‌گذاری باید متنوع باشد تا اگر یک بخش دچار مشکل شد، بقیه بخش‌ها بتوانند ضرر را جبران کنند. فقط پولی را وارد بازار کنید که توان از دست دادنش را دارید. وقتی بدانیم حتی اگر این سرمایه را از دست بدهیم مشکلی در زندگی‌مان ایجاد نمی‌شود، راحت‌تر می‌توانیم جلوی تصمیمات احساسی را بگیریم.
ایجاد شبکه ارتباطی با دیگر سرمایه‌گذاران
ارتباط با سایر سرمایه‌گذاران و عضویت در گروه‌های تخصصی می‌تواند به ما کمک کند تا بهتر با FUD مقابله کنیم. می‌توانیم در این گروه‌ها تجربیات خود را به اشتراک بگذاریم و از تجربیات دیگران درس بگیریم.
وقتی در یک جمع حرفهای عضو باشیم، سریع‌تر از اخبار و تحلیل‌های درست باخبر می‌شویم. افراد این گروه‌ها معمولاً اطلاعات دقیق‌تری دارند و می‌توانند به ما کمک کنند تا FUDهای واقعی را از شایعات تشخیص دهیم. اما باید مراقب باشیم و به حرف هر کسی در این گروه‌ها اعتماد نکنیم.
چطور می‌توان از ایجاد FUD با خبر شد!
بررسی منابع خبری معتبر و رسانه‌های تخصصی اولین راه تشخیص شکل‌گیری FUD در بازار است. برای این کار باید اخبار و گزارش‌های رسانه‌های مالی معتبر را به طور منظم دنبال کنیم. رسانه‌های بزرگ معمولاً اولین جایی‌اند که خبرهای مهم و تأثیرگذار را منتشر می‌کنند. برای نمونه، وقتی خبر ممنوعیت معاملات ارز دیجیتال در چین منتشر شد، ابتدا رسانه‌های معتبر مالی آن را پوشش دادند.
نظرات و اظهارنظرهای افراد تأثیرگذار و مشهور را باید با دقت زیر نظر داشت. این افراد معمولاً شامل مدیران شرکت‌های بزرگ، سیاستمداران یا کارشناسان اقتصادی‌اند که حرف‌هایشان باعث ایجاد FUD می‌شود. مثلاً وقتی ایلان ماسک درباره بیت‌کوین صحبت می‌کند یا وارن بافت نظر منفی خود را درباره ارزهای دیجیتال اعلام می‌کند، احتمال ایجاد موج ترس و تردید در بازار بالا می‌رود.
شبکه‌های اجتماعی و کانال‌های تخصصی هم نشانه‌های اولیه شکل‌گیری FUD را نشان می‌دهند. در این فضاها معمولاً قبل از اینکه موج ترس گوشه و کنار را پر کند، بحث‌ها و نگرانی‌ها شروع می‌شوند. برای همین چند کانال و گروه تخصصی معتبر را دنبال کنید و واکنش‌های کاربران را زیر نظر داشته باشید. اگر حجم پست‌ها و نظرات منفی به طور ناگهانی زیاد شد، احتمال دارد یک موج FUD در حال شکل‌گیری باشد.
نمونه‌های معروف فاد (FUD)
FUD در سال‌های اول پیدایش دارایی‌های دیجیتال، چندان رایج نبود. جامعه ارزهای دیجیتال در حدود سال ۲۰۱۷ به این موضوع توجه بیشتری نشان دادند. یک نمونه مهم FUD زمانی رخ داد که بانک مرکزی چین در سپتامبر ۲۰۱۷ عرضه اولیه سکه (ICO) را ممنوع کرد و این خبر باعث شد قیمت بیت‌کوین در یک روز بیش از ۸ درصد کاهش پیدا کند. همان سال، چین استخراج ارز دیجیتال را هم ممنوع کرد. هر زمان خبری درباره قصد یک کشور برای ممنوعیت یا وضع قوانین سخت‌گیرانه برای ارزهای دیجیتال منتشر می‌شود، معمولاً FUD خودش را نشان می‌دهد.
در اوایل آگوست ۲۰۲۴، این اخبار منتشر شدند:
- داده‌های اقتصادی ضعیف در آمریکا و احتمال رکود اقتصادی این کشور. شاخص‌های سهام روند نزولی گرفتند و سرمایه‌گذاران شروع به خروج از دارایی‌های پرریسک و تبدیل آن‌ها به پول نقد کردند.
- کامالا هریس با دونالد ترامپ هم‌امتیاز شد. هریس به عنوان مخالف ارزهای دیجیتال شناخته می‌شود، در حالی که ترامپ طرفدار آن‌هاست. با افزایش محبوبیت هریس، سرمایه‌گذاران به تدریج شروع به فروش ارزهای دیجیتال کردند.
- تهدیدهای متقابل اسرائیل و ایران، که نگرانی سرمایه‌گذاران از احتمال درگیری نظامی در خاورمیانه را بیشتر کرد.
- بانک ژاپن برای اولین بار از سال ۲۰۰۸، دو بار در شش ماه نرخ بهره را افزایش داد. سرمایه‌گذاران شروع به خرید ین کردند زیرا آن را دارایی امن می‌دانستند.
- دادگاه دستور داد صرافی ورشکسته جنسیس ۷۷ درصد بدهی‌هایش را بپردازد. یک ماه قبل از آن، آلمان و انگلستان شروع به فروش دارایی‌های دیجیتال خود از جمله بیت‌کوین کردند که فشار بیشتری به بازار وارد کرد.
- شاخص ترس و طمع در طول هفته از ۷۶ (نشان‌دهنده طمع) به ۲۴ (نشان‌دهنده ترس) کاهش پیدا کرد.
هر کدام از این اخبار به تنهایی تأثیر چندانی روی بازار ارزهای دیجیتال نداشت. اما رسانه‌ها در اواخر جولای و اوایل آگوست، عمداً یا سهواً روی اخبار منفی تمرکز کردند و این موضوع یک فضای منفی عمومی را ایجاد کرد. در نتیجه، دوشنبه سیاه ۵ آگوست باعث کاهش ۲۸ درصدی قیمت بیت‌کوین، ۳۴ درصدی اتریوم و ۴۱.۶ درصدی سولانا شد.
دارندگان بزرگ بیت‌کوین مانند بلک راک و مایکرواستراتژی دارایی‌های خود را نفروختند و حتی برخی از آن‌ها خرید بیشتری انجام دادند. تصمیم آن‌ها درست بود، زیرا در ابتدای هفته بعد، پس از فروکش کردن ترس ناشی از FUD، قیمت بیت‌کوین دوباره افزایش پیدا کرد.
جمع‌بندی
FUD با انتشار خبرهای منفی و شایعه‌ها شروع می‌شود. در اثر این پدیده، سرمایه‌گذاران هول می‌کنند و با ترس و نگرانی دارایی‌های خود را با قیمت پایین می‌فروشند. سرمایه‌گذارانی که زود می‌ترسند و می‌فروشند را دست کاغذی می‌نامند. اما سرمایه‌گذاران حرفهای در این شرایط صبر می‌کنند و حتی از این موقعیت برای خرید استفاده می‌کنند.
سوالات متداول
FUD چیست؟
فاد (FUD) از سه کلمه انگلیسی Fear (ترس)، Uncertainty (عدم قطعیت) و Doubt (تردید) گرفته شده است. این پدیده زمانی رخ می‌دهد که اخبار منفی، شایعات، یا اظهارنظرهای نگران‌کننده ترس و نگرانی در میان سرمایه‌گذاران را افزایش دهد و آن‌ها را به سمت تصمیم‌های احساسی و عجولانه ببرد.
"
