توسط : جایگاه طلا در بازارهای جهانی همچنان محکم و پابرجاست. تولید سالانه ۳۱۰۰ تن طلا در جهان، معاملات روزانه ۱۴۶ میلیارد دلاری، ذخیره ۳۵ هزار تنی طلا در بانک‌های مرکزی و مصرف سالانه ۷۴۸ تن در هند و ۹۱۰ تن در چین، همگی نشان می‌دهند که طلا هنوز پناهگاه امن سرمایه‌گذاران است. قیمت طلای آب شده در سال ۲۰۲۴ با رشد ۲۷ درصدی به رکورد ۲۶۲۵ دلار رسید و عواملی مانند سیاست‌های فدرال رزرو، تنش‌های ژئوپلیتیکی، نوسانات دلار، تورم جهانی و البته تقاضای صنعتی، قیمت طلا را تعیین می‌کنند.
تاریخچه طلا در اقتصاد جهانی
طلا از روزگاران کهن، همراه همیشگی انسان‌ها بوده است. مردم مصر باستان و سرزمین بین‌النهرین با این فلز گرانبها خود را صاحب قدرت و ثروت نشان می‌دادند. در قرون وسطی، طلای آب شده به پول مردم اعتبار می‌داد و داد و ستد را آسان می‌کرد.
جایگاه طلا در بازارهای جهانی وقتی به اوج رسید که در قرن نوزدهم، همه کشورها پول خود را با طلا می‌سنجیدند. این کار به اقتصاد دنیا سر و سامان داد. اما پس از جنگ جهانی دوم، با آمدن سیستم برتون وودز، دلار آمریکا جای طلا را گرفت و دیگر پول‌ها کمتر به طلا وابسته شدند.
البته، طلا در سال ۲۰۲۴، روزهای پر رونقی را پشت سر گذاشت و قیمتش ۲۷ درصد بالا رفت. چنین رشدی از سال ۲۰۱۰ دیده نشده بود. به همین علت، بانک‌های مرکزی دنیا دست به کار شدند و طلای زیادی خریدند. از طرفی، درگیری‌های سیاسی هم باعث شد قیمت طلا بالاتر برود. در پایان سال ۲۰۲۴، قیمت هر اونس طلا به ۲۶۲۵ دلار رسید.
این مطلب را از دست ندهید: تقاضای طلا در آسیا چه تأثیری بر روند قیمت جهانی طلا دارد؟
عوامل مؤثر بر قیمت جهانی طلا
به نظر شما چه عواملی روی قیمت جهانی طلا موثر است؟ در ادامه عوامل موثر روی این فلط با ارزش را بخوانید!
عرضه و تقاضا در بازار جهانی طلا
بازار طلای آب شده با عرضه و تقاضا می‌چرخد و جایگاه طلا در بازارهای جهانی به تولید و مصرف آن وابسته است. امسال معدن‌های دنیا ۳۴۰۰ تن طلا تولید کرده‌اند. دو معدن بزرگ گراسبرگ در اندونزی و کارلین در نوادای آمریکا بیشترین طلا را از دل زمین بیرون می‌آورند. جالب است بدانید نصف طلای دنیا در جواهرات به کار می‌رود، ۳۰ درصد را سرمایه‌گذاران می‌خرند و ۲۰ درصد در صنایع الکترونیک استفاده می‌شود.
تأثیر سیاست‌های اقتصادی و مالی جهانی بر قیمت طلا
پول و اقتصاد دنیا روی قیمت طلا اثر می‌گذارد. وقتی فدرال رزرو آمریکا نرخ بهره را پایین می‌آورد، مردم به جای پول نقد، طلا می‌خرند. وقتی دلار ضعیف می‌شود، قیمت طلا بالا می‌رود. امسال به خاطر تورم جهانی و درگیری‌های سیاسی، قیمت هر اونس طلا از ۲۲۰۰ دلار هم بالاتر رفته است.
نقش بانک‌های مرکزی در ذخایر طلای جهانی
بانک‌های مرکزی دنیا ۳۵ هزار تن طلا دارند و این یعنی ۱۷ درصد کل طلای استخراج شده در تاریخ. فدرال رزرو آمریکا با ۸۱۳۳ تن طلا، بزرگترین گنجینه طلای دنیا را دارد. بانک‌های مرکزی کشورهای بزرگ مثل چین و روسیه نیز امسال هم به خرید طلا ادامه داده‌اند. وقتی این بانک‌ها طلا می‌خرند یا می‌فروشند، قیمت طلا بالا و پایین می‌شود.
چرا همه در بحران‌ها طلا می‌خرند؟
جایگاه طلا در بازارهای جهانی به‌عنوان پناهگاه امن سرمایه‌گذاری، نقشی تاریخی و اثبات‌شده دارد. در زمان‌های بحران اقتصادی، جنگ، و ناآرامی‌های سیاسی، سرمایه‌گذاران به طلا روی می‌آورند زیرا این فلز گرانبها ارزش ذاتی خود را حفظ می‌کند. بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد در بحران مالی ۲۰۰۸، در حالی که بازارهای سهام ۵۰ درصد سقوط کردند، قیمت طلا ۲۵ درصد افزایش یافت.
- طلا کمیاب است و همیشه ارزش دارد؛
- در همه جای دنیا می‌شود طلا را فروخت؛
- تورم نمی‌تواند ارزش طلا را کم کند؛
- نگهداری و جابه‌جایی طلا آسان است.
مقایسه طلا با سایر دارایی‌های امن:
| دارایی | مزایا | معایب | ریسک |
| طلا | نقدشوندگی بالا، پذیرش جهانی | هزینه نگهداری | نوسان قیمت متوسط |
| اوراق قرضه دولتی | درآمد ثابت، ریسک پایین | بازدهی کم | ریسک نرخ بهره |
| املاک و مستغلات | درآمد اجاره، رشد ارزش | نقدشوندگی پایین | ریسک بازار مسکن |
| فرانک سوئیس | ثبات ارزی، اعتبار بالا | وابستگی به سیاست‌های پولی | ریسک ارزی |
| ارزهای دیجیتال | پتانسیل رشد بالا | نوسان شدید | ریسک تکنولوژیک |
نرخ بهره و تورم چگونه قیمت طلا را تغییر می‌دهند؟
طلا یک سرمایه مطمئن است که با نرخ بهره و تورم رابطه نزدیکی دارد:
- رابطه نرخ بهره و قیمت طلا: وقتی بانک‌های مرکزی نرخ بهره را بالا می‌برند، خیلی‌ها پولشان را در بانک می‌گذارند و طلا نمی‌خرند. آمارها نشان می‌دهد هر وقت فدرال رزرو آمریکا نرخ بهره را یک درصد بالا برده، قیمت طلا ۲ تا ۳ درصد پایین آمده است. این اتفاق فقط در آمریکا نیست؛ در اروپا، چین و ژاپن هم همین طور است.
- نقش تورم در قیمت طلا: تورم یکی از دلایل مهم گران شدن طلا است. وقتی تورم بالا می‌رود و ارزش پول کم می‌شود، مردم طلا می‌خرند تا ضرر نکنند. کارشناسان می‌گویند در زمان‌هایی که تورم از ۵ درصد بیشتر شده، قیمت طلا ۱۵ درصد بالا رفته است. بانک جهانی می‌گوید در ۵۰ سال گذشته، کسانی که طلا خریده‌اند، ۲ درصد بیشتر از تورم سود کرده‌اند.
این مطلب را از دست ندهید: شورای جهانی طلا چیست و چه نقشی در استخراج طلا دارد؟
نقش دلار آمریکا در بازار جهانی طلا
جایگاه طلا در بازارهای جهانی با دلار گره خورده و تمام معامله‌های طلا با دلار است. هر روز فقط در بازار لندن حدود ۶۸ میلیارد دلار طلا خرید و فروش می‌شود. فدرال رزرو آمریکا نیز با داشتن ۴۹۰ میلیارد دلار طلا، بزرگترین گنجینه طلای دنیا را در اختیار دارد و هر تغییری در ارزش دلار، قیمت طلا را بالا و پایین می‌کند.
- ارتباط معکوس قیمت دلار و طلا: وقتی دلار ضعیف می‌شود، مردم برای حفظ پولشان به سراغ طلا می‌روند. اگر ارزش دلار یک درصد پایین بیاید، قیمت طلا نزدیک به یک درصد بالا می‌رود. این رابطه در سال‌های اخیر خیلی قوی‌تر شده و رابطه منفی دلار و طلا به عدد ۰.۸- رسیده است.
- سیاست‌های پولی فدرال رزرو و تأثیر آن بر قیمت طلا: فدرال رزرو آمریکا با تصمیم‌هایش قیمت طلا را بالا و پایین می‌کند. وقتی فدرال رزرو پول بیشتری وارد بازار می‌کند، قیمت طلا بالا می‌رود. اغلب هر وقت فدرال رزرو نرخ بهره را پایین آورده، قیمت طلا ۱۲ درصد بالا رفته است. در بورس شیکاگو هر روز ۲۷ میلیون اونس طلا معامله می‌شود و همه منتظر تصمیم‌های فدرال رزروند.
تأثیر نوسانات سیاسی و ژئوپلیتیکی بر بازار طلا
بانک‌های مرکزی کشورها در روزهای بحرانی بیشتر طلا می‌خرند تا از اقتصادشان محافظت کنند. در این شرایط، بانک‌های مرکزی ۳۵ درصد بیشتر از روزهای عادی طلا می‌خرند. صندوق‌های طلا هم در این روزها با استقبال زیادی روبه‌رو می‌شوند و تقاضا برای آن‌ها ۶۰ درصد بالا می‌رود. الان بانک‌های مرکزی دنیا روی هم ۳۵ هزار تن طلا دارند که در ۵۰ سال گذشته بی‌سابقه بوده است.
مثلا در سال‌های اخیر چند بار قیمت طلا به خاطر اتفاقات سیاسی بالا رفته است. در بحران سال ۲۰۰۸ قیمت طلا ۲۵ درصد بالا رفت. وقتی انگلیس از اتحادیه اروپا خارج شد، طلا فقط در یک روز ۸ درصد گران شد. در بحران سال ۲۰۲۰ هم قیمت هر اونس طلا به رکورد ۲۰۷۵ دلار رسید. همچنین، در روزهای بحرانی آمار خرید و فروش طلا بورس لندن از ۲۵ میلیون اونس به ۴۰ میلیون اونس در روز می‌رسد.
بزرگترین تولیدکنندگان طلا در جهان
جایگاه طلا در بازارهای جهانی با تولید سالانه ۳۱۰۰ تن شکل می‌گیرد. چین، استرالیا و روسیه سه کشور برتر تولیدکننده طلایند که هر کدام بیش از ۳۰۰ تن در سال تولید می‌کنند. البته، آفریقای جنوبی تا سال ۲۰۰۶ بزرگترین تولیدکننده طلای دنیا بود، اما حالا به رتبه نهم رسیده است. این کشور در سال ۱۹۷۰ به تنهایی ۹۹۵ تن طلا تولید می‌کرد که دو سوم کل تولید جهان بود.
۱۰ کشور برتر تولیدکننده طلا در سال
| کشور | تولید (تن) | درصد از کل تولید جهانی |
| چین | ۳۳۰ | ۱۰.۶ |
| استرالیا | ۳۲۰ | ۱۰.۳ |
| روسیه | ۳۲۰ | ۱۰.۳ |
| کانادا | ۲۲۰ | ۷.۱ |
| آمریکا | ۱۷۰ | ۵.۵ |
| مکزیک | ۱۲۰ | ۳.۹ |
| قزاقستان | ۱۲۰ | ۳.۹ |
| آفریقای جنوبی | ۱۱۰ | ۳.۵ |
| پرو | ۱۰۰ | ۳.۳ |
| ازبکستان | ۱۰۰ | ۳.۳ |
کشورهای برتر در مصرف طلا
هند و چین بزرگترین مصرف‌کنندگان طلا در دنیایند. هند سالانه ۷۴۸ تن طلا مصرف می‌کند در حالی که فقط ۱۵ تن تولید دارد. چین با ۹۱۰ تن مصرف و ۳۷۸ تن تولید، دومین مصرف‌کننده بزرگ است. استرالیا و روسیه نیز بیشتر از نیاز داخلی‌شان طلا تولید می‌کنند.
| کشور | مصرف (تن) | تولید داخلی (تن) | کمبود/مازاد |
| هند | ۷۴۸ | ۱۵ | -۷۳۳ |
| چین | ۹۱۰ | ۳۷۸ | -۵۳۲ |
| ترکیه | ۲۰۲ | ۳۷ | -۱۶۵ |
| آمریکا | ۲۴۹ | ۱۶۷ | -۸۲ |
| استرالیا | ۲۴ | ۲۹۴ | +۲۷۰ |
نقش کشورهای خاورمیانه در بازار جهانی طلا
جایگاه طلا در بازارهای جهانی به شکل ویژه‌ای با خاورمیانه گره خورده است. ترکیه بزرگترین تولیدکننده و مصرف‌کننده جواهر در منطقه است که سالانه ۱۵۵ تن جواهر تولید و ۴۲ تن مصرف می‌کند. امارات متحده عربی با تولید ۳۵ تن و مصرف ۴۰ تن طلا، قطب تجارت فلزات گرانبها در خاورمیانه است. عربستان سعودی هم با مصرف ۳۸ تن طلا در سال ۲۰۲۳، به بازیگر مهمی تبدیل شده است.
| کشور | ذخایر طلا (تن) | درصد از ذخایر بانک مرکزی |
| عربستان | ۳۲۲.۹ | ۳.۳۰ |
| لبنان | ۲۸۶.۸ | ۳۲.۲۰ |
| الجزایر | ۱۷۳.۶ | ۷۹.۵۰ |
| لیبی | ۱۴۳.۸ | – |
| کویت | ۷۹.۰ | ۱۳.۸۰ |
| مصر | ۷۵.۶ | ۱۴.۸۰ |
| سوریه | ۲۵.۸ | ۷.۹۰ |
| مراکش | ۲۲.۰ | ۵.۶۰ |
| اردن | ۱۲.۸ | ۵.۵۰ |
| قطر | ۱۲.۴ | ۴.۴۰ |
شاخص‌های کلیدی بازار طلا کدام‌اند؟
چند مورد از اصلی‌ترین شاخص‌ها عبارت‌اند از:
- شاخص قیمت طلا (GOLD): شاخص اصلی قیمت طلا که در بورس کامکس نیویورک معامله می‌شود. قیمت پایه هر قرارداد برابر با ۱۰۰ اونس طلا و به دلار آمریکا است.
- شاخص نوسانات طلا (GVZ): این شاخص میزان نوسانات قیمت طلا در ۳۰ روز آینده را پیش‌بینی می‌کند. هر چه عدد شاخص بالاتر باشد، احتمال نوسان شدید قیمت بیشتر است.
- شاخص بازدهی شرکت‌های معدنی طلا (GDX): عملکرد سهام شرکت‌های بزرگ استخراج طلا را نشان می‌دهد. این شاخص شامل ۵۲ شرکت برتر معدنی است و معیاری برای سنجش وضعیت صنعت استخراج طلا محسوب می‌شود.
- شاخص قدرت نسبی طلا (Gold RSI): میزان قدرت روند قیمتی طلا را اندازه‌گیری می‌کند. اگر این شاخص بالای ۷۰ باشد، نشانه فشار خرید و اگر زیر ۳۰ باشد، نشانه فشار فروش است.
- شاخص طلا به نفت (Gold/Oil Ratio): نسبت قیمت یک اونس طلا به یک بشکه نفت را نشان می‌دهد. میانگین تاریخی این نسبت حدود ۱۵ به ۱ است و تغییرات آن، تغییرات اقتصاد جهانی را نشان می‌دهد.
- شاخص طلا به نقره (Gold/Silver Ratio): نسبت قیمت طلا به نقره را نشان می‌دهد. میانگین تاریخی این نسبت حدود ۶۰ به ۱ است و افزایش آن معمولاً نشانه تمایل سرمایه‌گذاران به دارایی‌های امن‌تر است.
جایگاه طلا در بازارهای جهانی به عنوان یک سرمایه امن همچنان استوار است. تولید سالانه ۳۴۰۰ تن طلا، معاملات روزانه ۱۴۶ میلیارد دلاری، و ذخیره ۳۵ هزار تنی بانک‌های مرکزی نشان می‌دهد که طلا نقش کلیدی در اقتصاد جهانی دارد. چین با تولید ۳۳۰ تن و مصرف ۹۱۰ تن، و هند با مصرف ۷۴۸ تن، بزرگترین بازیگران این بازارند.
"
