همانطور که در تمامی جنبههای زندگی، هر فرد با توجه به تجربیات و شرایط ذهنی و روانی خاص خود به مسائل نگاه میکند، در زمینه امور مالی نیز ویژگیهای شخصیتی، تأثیر زیادی بر نگرش افراد دارند. با شناخت شخصیت مالی خود، قادر خواهید بود تا الگوهای هزینهای، اشتباهات و رفتارهای نادرست خود را بشناسید و به بهبود عملکرد مالی خود دست یابید. باید بگوییم که شخصیت مالی افراد و چرخه احساسات در بازارهای مالی، تاثیر زیادی روی تصمیمگیریهای سرمایهگذاران دارد.
انواع شخصیت مالی که باید بشناسید
در این بخش به معرفی پنج نوع اصلی شخصیت مالی پرداختیم و ویژگیهای هر کدام را توضیح دادیم. شناخت شخصیت مالی، بخشی از مبحث روانشناسی بازارهای مالی است. با مطالعه این توضیحات میتوانید شخصیت مالی خود را تحلیل کرده و نقاط قوت و ضعفتان را شناسایی کنید.

روانشناسی بازارهای مالی و پیش بینی رفتار سرمایه گذاران
خوشبینها
افرادی که به شکلی واقعبینانه خوشبیناند، نگرش دقیقتری به مسائل مالی دارند و سعی میکنند هزینههایشان را مطابق با برنامهریزی مالی پیش ببرند. بااینحال، همیشه قادر به رعایت کامل بودجه خود نیستند. آنها توانایی لازم برای روبهرو شدن با چالشهایی مانند خرید خودرو یا خانه را دارند؛ اما تصمیماتشان را بر اساس عواملی میگیرند که در اختیارشان است. به همین دلیل در این گروه، تصمیمات افراطی نادر است و افراد به اندازه تواناییهای خود قدم بر میدارند. احتمال بیشتری دارد که این افراد دچار سوگیری شناختی در بازارهای مالی شوند.
در مقابل، خوشبینهای ایدهآلیست،من دیدگاه درستی نسبت به وضعیت مالی خود ندارند و ممکن است ریسکهای زیادی را بپذیرند، بدون آنکه به عواقب احتمالی آن توجه کنند. این افراد معمولاً فرضیات نادرستی درباره زندگی دارند و بهطور کامل به این پیشفرضها اعتماد میکنند. به همین دلیل، آنها غالباً با بدهیهای سنگین درگیرند و قادر به مدیریت دقیق هزینههایشان نیستند. شخصیت مالی خوشبینیهای ایدهآلیست در برخی از مواقع، زندگی خود را به شکلی شاد و راحت میگذرانند؛ اما در آینده باید بهای این خوشیهای گذرا را با مشکلات مالی سنگین بپردازند. ترکیب شخصیت مالی خوشبینی با شخصیت مالی واقعبینی میتواند بهترین ویژگی مالی باشد که به فرد، احساس آرامش و رضایت درونی میبخشد.

محافظهکارها
شخصیت مالی محافظهکار برای افرادی است که به مدیریت دقیق هزینهها توجه میکنند، معمولاً کمتر به مشکلات مالی یا بدهی بر میخورند. از نگاه کسانی که محافظهکارانه عمل میکنند، پول نقد از اهمیت ویژهای برخوردار است و نقشی مرکزی در اقتصاد دارد. این افراد معمولاً سرمایه خود را بهصورت نقد نگهداری میکنند و سراغ سرمایهگذاریهای پر ریسک نمیروند و اگر هم بروند، مدیریت ریسک را بلدند. افراد محافظهکار، مایل به خرید اقساطی یا اعتباری نیستند و از به وجود آمدن بدهیهای جدید جلوگیری کنند.
این رویکرد به آنها کمک میکند که بدهیهایشان را کنترل کنند و زندگی مالی نسبتاً باثباتی داشته باشند؛ اما به خاطر اجتناب از ریسک، قادر به انجام اقدامات ضروری و پذیرش خطرات لازم برای پیشرفت اقتصادی نیستند. در نتیجه، رشد مالی و کیفیت زندگی آنان نسبت به دیگران با سرعت کمتری پیش میرود و ممکن است مجبور شوند از برخی لذتهای زندگی صرفنظر کنند.

سلامت مالی چیست و چطور آن را به دست بیاوریم؟
ریسکپذیرها
افرادی که در زمینه مالی، رویکردی باز و ریسکپذیر دارند، معمولاً در میان سرمایهگذاران و کارآفرینان به چشم میخورند. این افراد همواره دنبال فرصتهای نو برای سرمایهگذاریاند و به همین دلیل، ذخیره پول نقد برایشان چندان اهمیتی ندارد. آنها از گرفتن وام و خرید بهصورت اقساطی هیچ ترسی ندارند و اولویت اصلی آنها در فعالیتهای مالی، حفظ اعتبار برای دریافت وامها و انجام خریدهای جدید است. ریسکپذیرها را به دو دسته اصلی تقسیم میکنند:
- یکی از این گروهها افراد واقعبیناند که بعد از تحقیق، تجزیهوتحلیل دقیق و بررسیهای جامع از انواع بازارهای مالی، سراغ تصمیمگیری میروند؛ بهاینترتیب، خطرات مالی برایشان بهطور جالبتوجهی کاهش مییابد.
- در مقابل، گروه دیگری از ریسکپذیرها که ایدهآلیستاند، با بیدقتی و بدون بررسی کامل، شروع به انجام فعالیتهای مالی میکنند. این دسته از افراد به خاطر تصمیمگیریهای شتابزده و بدون تحلیل، در معرض خطرات جدی و حتی از دست دادن تمام منابع مالی خود قرار میگیرند.
ریسکپذیری بهخودیخود یک ویژگی مثبت یا منفی نیست؛ آنچه اهمیت دارد، این است که پذیرش ریسک با واقعیتهای موجود همخوانی داشته باشد و از تصمیمات افراطی جلوگیری کند که آسیب جدی به کیفیت زندگی وارد میکند.
متفکرها
افرادی که دارای قدرت تحلیل و تفکر بالایند، معمولاً رویکردی منطقی و درست در مسائل مالی اتخاذ میکنند و میتوانیم بگوییم هوش مالی خوبی دارند. البته باید توجه داشت که تحلیل دقیق همیشه منجر به موفقیت و دستیابی به نتایج مطلوب نمیگردد؛ زیرا تمرکز زیاد بر جزئیات و کوشش برای برنامهریزی دقیق میتواند باعث غفلت از جنبههای دیگر و جلوگیری از اقدام عملی شود.
در نتیجه، ممکن است این افراد در فرآیند تصمیمگیری با نوعی دلسردی مواجه شوند و از ترس انجام کار، از پذیرش اقدام خودداری کنند. البته بدون پذیرش ریسکهای معقول و تلاش برای اجرای برنامهها، دستیابی به نتایج دلخواه غیرممکن خواهد بود. تفکر و تحلیل ذهنی، پیشنیاز حرکت صحیح مالی است؛ اما بدون اقدام عملی و تلاش فیزیکی، هیچ نتیجهای حاصل نخواهد شد.

احساساتیها
این گروه از شخصیت مالی، همانطور که از نامشان پیداست، بهشدت تحت تأثیر احساسات خود هستند. پول برای آنها همچون دیگر جنبههای زندگی، نقشی حیاتی در برانگیختن احساسات مختلف مانند شرم، گناه و حس از دست دادن دارد. فشارهای عاطفی ناشی از این موارد موجب میگردد که در برابر کالاهای جذاب و زیبا بهسرعت تسلیم شوند.
این افراد بدون فکر منابع مالی خود را هدر میدهند و پس از آن، حس گناه پیدا میکنند. آنها بخش عمدهای از درآمد خود را به منظور جلب رضایت دیگران صرف میکنند؛ زیرا از کمبود اعتمادبهنفس رنج میبرند و تلاش میکنند با خرج کردن پول، محبت و توجه دوستان و آشنایان را به دست آورند.

تاثیر و نقش احساسات سرمایه گذاران در بازارهای مالی
در این گروه، افرادی وجود دارند که بهطور ناگهانی به ثروت زیادی دستیافتهاند و بدون توجه به عواقبش، شروع به هدر دادن آن میکنند؛ اما ازآنجاکه هر خرید یا هزینهای تنها بهصورت موقت رضایت خاطر ایجاد میکند، روند بیپایانی از اتلاف پول ادامه مییابد تا زمانی که حساب بانکی آنها به صفر برسد.
نگرش عاطفی به پول تنها محدود به این ویژگیهای منفی نیست. برای بسیاری از افراد، سختکوشی و کسب درآمد تنها با هدف «تجربه احساس خوشبختی و رضایت» است. در این راستا، توجه به احساسات و خواستههای درونی به منظور داشتن زندگی شاد و باکیفیت امری ضروری به نظر میرسد.
اساساً نقاط قوت و ضعف موجود در شخصیت مالی مختلف ثابت نیست و قابلیت تغییر دارند. از مشاوره با کارشناسان مالی و روانشناسان میتوان ویژگیهای مثبت شخصیت مالی را تقویت و بر مشکلات موجود غلبه کرد. اگر تمایل به ریسک کمتر دارید یا شخصیت مالی شما بیشتر به سمت محافظهکاری گرایش دارد، پیشنهاد میکنیم که سرمایهگذاری در طلای آب شده را مد نظر قرار دهید. این نوع طلا بهعنوان یک دارایی ملموس و مطمئن در شرایط اقتصادی بحرانی یا ناپایدار، معمولاً ارزش خود را حفظ میکند.