توسط : به گزارش بخش خبری گلدیکا، مکانیزم ماشه در روزهای اخیر به یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد بحث در میان فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران تبدیل شده است. این سازوکار می‌تواند پیامدهای سنگینی برای اقتصاد کلان ایران به همراه داشته باشد، اما تأثیر آن بر دارایی‌هایی مانند ارز و طلا به مراتب محسوس‌تر از سایر بخش‌ها خواهد بود.
مکانیزم ماشه چیست و چگونه فعال می‌شود؟
در سال ۲۰۱۵ توافق هسته‌ای میان ایران و کشورهای ۱+۵ (آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان، چین و روسیه) شکل گرفت. طبق مفاد برجام، اگر هر یک از طرف‌ها تشخیص دهد که ایران به تعهدات خود عمل نکرده یا در اجرای بخش‌هایی از توافق کوتاهی داشته است، می‌تواند به‌صورت یک‌جانبه تمامی تحریم‌های سازمان ملل را بازگرداند. نکته مهم این است که بازگشت تحریم‌ها نیاز به رأی‌گیری مجدد در شورای امنیت ندارد و حتی اعضای دارای حق وتو نیز قادر به جلوگیری از آن نخواهند بود.
این تحریم‌ها حوزه‌هایی همچون فروش نفت، تبادلات بانکی و تجارت دریایی را دربرمی‌گیرند. هرچند بخش بزرگی از این تحریم‌ها هم‌اکنون نیز فعال است، اما فعال‌سازی کامل مکانیزم ماشه می‌تواند محدودیت‌های بیشتری بر اقتصاد ایران تحمیل کند؛ به‌ویژه در بخش تجارت دریایی و صادرات نفت.
ارتباط مکانیزم ماشه با اقتصاد ایران
اجرای این مکانیزم تبعات گسترده‌ای بر اقتصاد کشور دارد. بخش عمده درآمد ارزی ایران از محل صادرات نفت و میعانات گازی تأمین می‌شود. در صورت بازگشت کامل تحریم‌ها، فروش نفت با دشواری شدید مواجه خواهد شد، زیرا کشورهایی که با ایران مبادله کنند خود نیز در معرض تحریم قرار می‌گیرند. حتی در صورت موفقیت در دور زدن تحریم‌ها و صادرات محدود، مشکل اصلی در مرحله انتقال ارز به داخل کشور بروز خواهد کرد؛ زیرا تحریم‌های بانکی مانع از ورود درآمدهای ارزی به چرخه اقتصاد ایران می‌شوند. این شرایط به‌طور طبیعی اقتصاد کشور را در تنگنای جدی قرار می‌دهد.
تاثیر فعال‌سازی مکانیزم ماشه بر نرخ ارز
مکانیزم ماشه علاوه بر اثرات واقعی اقتصادی، بار روانی شدیدی نیز بر بازارها تحمیل می‌کند. بازگشت تحریم‌های نفتی و بانکی فشار مضاعفی بر بودجه دولت خواهد آورد و احتمال بروز کسری بودجه را بالا می‌برد. در چنین شرایطی یکی از راهکارهای اصلی دولت برای جبران کسری، افزایش پایه پولی و چاپ پول است که به رشد نقدینگی منجر می‌شود. افزایش نقدینگی تقاضا برای کالا و دارایی‌های سرمایه‌ای را بالا می‌برد و قیمت‌ها روند صعودی به خود می‌گیرند.
در این میان ارز، به‌ویژه دلار، همواره به‌عنوان ابزاری برای حفظ ارزش دارایی‌ها در برابر تورم مطرح بوده است. بنابراین در صورت فعال‌سازی مکانیزم ماشه، تقاضا برای خرید دلار افزایش می‌یابد و نرخ آن در بازار آزاد با رشد قابل توجهی روبه‌رو خواهد شد.
تاثیر فعال‌سازی مکانیزم ماشه بر نرخ طلا
طلا نیز مانند ارز یکی از پناهگاه‌های امن سرمایه‌گذاران در شرایط پرریسک و تورمی محسوب می‌شود. بهای طلا در ایران به دو عامل اصلی وابسته است: نرخ ارز و قیمت جهانی اونس طلا. از آنجا که فعال‌سازی مکانیزم ماشه منجر به رشد شدید نرخ دلار خواهد شد، بازار طلا نیز متأثر از آن افزایش خواهد یافت.
با این حال نکته مهم این است که رشد قیمت طلا معمولاً از رشد نرخ ارز نیز بیشتر است و در بلندمدت بازدهی بالاتری نسبت به دلار دارد. سرمایه‌گذاری در صندوق‌های طلا نسبت به خرید طلای فیزیکی مزایای متعددی دارد؛ از جمله معافیت از مالیات بر عایدی سرمایه، حذف هزینه‌هایی همچون اجرت ساخت و مالیات بر ارزش افزوده، امنیت بالاتر در برابر سرقت و امکان خرید با مبالغ پایین‌تر.
راهکارها و توصیه‌ها برای سرمایه‌گذاران
در شرایطی که اقتصاد کشور با تورم بالا و ریسک‌های سیاسی مواجه است، سرمایه‌گذاران باید به مدیریت ریسک توجه ویژه‌ای داشته باشند. بهترین راهکار تشکیل یک سبد متنوع از دارایی‌ها است تا از تمرکز سرمایه در یک بازار جلوگیری شود.
ترکیب پیشنهادی می‌تواند شامل ۵۰ درصد سرمایه در صندوق‌های طلا، ۳۰ درصد در صندوق‌های درآمد ثابت و ۲۰ درصد در صندوق‌های سهامی باشد. صندوق‌های درآمد ثابت ریسک کمتری دارند و سود مشخصی پرداخت می‌کنند، در حالی که صندوق‌های سهامی در بلندمدت ظرفیت رشد بالایی دارند؛ به‌خصوص که بازار سهام اخیراً اصلاح قابل توجهی را تجربه کرده و می‌تواند فرصت مناسبی برای ورود باشد.
منبع: تابناک
