توسط : به گزارش بخش خبری گلدیکا، در روزهای اخیر، انتشار شایعات و گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال تغییر قیمت یا اصلاح نظام سهمیه‌بندی بنزین، بار دیگر ضعف دولت در برقراری گفتوگو و اطلاع‌رسانی شفاف با مردم را آشکار کرده است. اگر این شایعات درباره افزایش قیمت بنزین صحت داشته باشد، بدون اطلاع‌رسانی دقیق و برنامه‌ریزی‌شده، نشانه‌ای روشن از یک‌طرفه بودن ارتباط دولت با جامعه خواهد بود.
یکی از مهم‌ترین انتقادات به احتمال افزایش قیمت بنزین از ابتدای آذرماه، نادیده گرفتن حق مردم برای آگاهی و مشارکت در تصمیم‌هاست. دولت نه درباره ضرورت اصلاح قیمت سوخت توضیح می‌دهد و نه درباره اثرات احتمالی آن بر تورم و معیشت مردم پاسخگوست. این نوع پنهان‌کاری، چه آگاهانه باشد و چه ناخواسته، فضای بی‌اعتمادی را تقویت می‌کند و مانع همراهی مردم با اصلاحات اقتصادی می‌شود. تجربه‌های گذشته نشان داده است که موفقیت اصلاحات اقتصادی تنها با اقناع و گفت‌وگوی صادقانه با مردم ممکن است.
اما آنچه در مورد احتمال افزایش قیمت بنزین مشاهده می‌کنیم، سکوت و غیبت گفتوگو و اطلاع‌رسانی شفاف است که جای آن را گمانه‌زنی، شایعه و بی‌اعتمادی پر کرده است. در این روزها بازار پیش‌بینی‌ها درباره احتمال «سه‌نرخی شدن» بنزین بسیار داغ شده است. بر اساس برخی گمانه‌زنی‌ها، قرار است سهمیه ماهانه ۶۰ لیتر با نرخ هزار و ۵۰۰ تومان، و تا ۱۰۰ لیتر با نرخ ۳ هزار تومان عرضه شود. نرخ سومی نیز مطرح شده که اعداد متفاوتی برای آن اعلام شده؛ برخی رسانه‌ها رقم ۵ هزار تومان و برخی دیگر ۷ هزار و ۵۰۰ تومان را گزارش کرده‌اند.
در شرایطی که انتشار حتی یک خبر کوچک درباره بنزین می‌تواند موجی از نگرانی و واکنش در جامعه ایجاد کند، دولت همچنان مسیر اطلاع‌رسانی شفاف را طی نمی‌کند. اگر قرار است تغییراتی در قیمت یا نظام سهمیه‌بندی بنزین رخ دهد، لازم است این تصمیمات از طریق گفتوگو با مردم و کارشناسان اعلام شود، نه از جلسات پشت درهای بسته.
تناقضات سخنان دولت درباره بنزین؛ از تبلیغات انتخاباتی تا امروز
در بیش از یک سال گذشته، اظهارات مسعود پزشکیان، رئیس جمهور، درباره بنزین، هم در ایام تبلیغات انتخابات و هم پس از تصدی ریاست جمهوری، بارها دچار تناقض و ابهام شده و باعث سردرگمی افکار عمومی شده است.
در دوره تبلیغات (تیر ۱۴۰۳)، پزشکیان تأکید داشت که هیچ تصمیمی بدون رضایت مردم گرفته نخواهد شد و «هر حرکتی در مورد قیمت بنزین باید با متقاعد کردن مردم همراه باشد». همچنین بر عدالت در توزیع یارانه و سهمیه بنزین برای محرومان تأکید کرد.
پس از آغاز ریاست جمهوری، موضع او ترکیبی از ضرورت اصلاح قیمت بنزین و محافظت از اقشار کم‌درآمد بود. او بیان داشت که «طرح اصلاح نظام یارانه‌ای باید بررسی شود، اما این لزوماً به معنای آزادسازی نیست» و همچنین اشاره کرد که کسانی که چهار برابر مصرف می‌کنند نباید از یارانه بهره‌مند شوند. آخرین اظهارات او نیز نشان‌دهنده تأکید بر لزوم برنامه‌ریزی دقیق و تدریجی است: «بنزین ۱۵۰۰ تومانی نمی‌شود… برای اجرای اصلاحات نیازمند تیم هستیم و با یک دستور ساده نمی‌توان اقدام کرد».
این تناقض‌ها نشان می‌دهد که پیام دولت به افکار عمومی درباره زمان و نحوه اصلاح قیمت بنزین مبهم و نامشخص است و مردم نمی‌دانند چه زمانی و چگونه این اصلاحات اعمال خواهد شد و چه تضمینی برای حمایت از محرومان وجود دارد.
سیاست «سایه‌روشن» در اطلاع‌رسانی درباره بنزین
در مهرماه امسال، اظهارات سخنگوی دولت، فاطمه مهاجرانی، نشان‌دهنده رویکرد «سایه‌روشن» در اطلاع‌رسانی بود؛ یعنی ارائه بخشی از اطلاعات بدون پاسخ به پرسش‌های اصلی مردم.
- ۱۲ مهر ۱۴۰۴: مهاجرانی هرگونه تصمیم درباره افزایش قیمت بنزین را تکذیب کرد.
۲۲ مهر ۱۴۰۴: مجدداً تاکید شد که هیچ تصمیمی برای افزایش قیمت وجود ندارد. - ۲۹ مهر ۱۴۰۴: سخنگوی دولت دیگر مستقیماً درباره قیمت صحبت نکرد و محور اطلاع‌رسانی به تغییر یا عدم تغییر سهمیه‌ها محدود شد.
این نوع اطلاع‌رسانی باعث شد بخش از واقعیت به مردم منتقل شود، اما پرسش‌های اصلی درباره قیمت و اصلاحات احتمالی همچنان بدون پاسخ باقی بماند.
محمدمهدی طباطبایی، معاون ارتباطات دفتر رئیس‌جمهور، در برنامه‌ای اعلام کرد: «قیمت بنزین باید به نحوی گران شود که جامعه بپذیرد» و هم‌زمان گفت: «فکر نمی‌کنم امسال گرانی بنزین رخ دهد». این سخنان نشان‌دهنده دو پیام متناقض است: اذعان به ضرورت اصلاح قیمت و تصمیم به تعویق آن تا زمان قانع کردن افکار عمومی.
وزیر نفت نیز تأکید کرده که «فعلاً برنامه‌ای برای افزایش قیمت بنزین در دستور کار نیست» و به ظرفیت تأمین و مسائل فنی تولید اشاره کرده است. این موضوع نشان می‌دهد که، باوجود اظهارات کلی درباره لزوم اصلاح قیمت، تاکنون برنامه عملی مشخصی ارائه نشده است.
اظهارات پراکنده و اثر آن بر اعتماد عمومی
قائم‌پناه، معاون اجرایی رئیس‌جمهور، در سخنانی اشاره کرده است: «یک لیتر بنزین که مردم در باک خودروهای خود می‌ریزند، برای دولت ۳۴ هزار تومان هزینه دارد، اما ما ۱۵۰۰ و ۳ هزار تومان می‌فروشیم». این اظهار نظر، در کنار عدم شفافیت و زمان‌بندی مشخص، به سردرگمی و بی‌اعتمادی مردم دامن زده است.
عدم هماهنگی میان اظهارات مختلف مسئولان، هم در سیاست‌گذاری و هم در اطلاع‌رسانی، باعث شده مردم نتوانند تصویر روشنی از تصمیمات اقتصادی دولت داشته باشند. این وضعیت نشان‌دهنده ضعف جدی در اطلاع‌رسانی صحیح است و خطر شایعه‌پراکنی و بی‌اعتمادی عمومی را افزایش می‌دهد.
واضح است که اجرای اصلاحات قیمت سوخت بدون اطلاع‌رسانی صحیح، اقناع عمومی و برنامه‌ریزی دقیق، می‌تواند پیامدهای منفی اجتماعی و اقتصادی به دنبال داشته باشد. اگر دولت تصمیم به افزایش قیمت بنزین دارد، ضروری است از ماه‌ها قبل برنامه‌ای جامع برای گفتوگو با مردم آغاز کند و ضمن شفافیت، افکار عمومی را آماده پذیرش تغییرات کند.
منبع: اقتصاد آنلاین
