توسط : به گزارش بخش خبری گلدیکا، طرح حذف چهار صفر از پول ملی ایران با موافقت هیئت عالی نظارت مجمع تشخیص و موافقت نسبی شورای نگهبان در مسیر اجرا قرار گرفته، اما هنوز ابهامات قانونی جزئی مانع نهایی شدن آن است. این موضوع چند هفته‌ای است که دوباره در کانون توجه رسانه‌ها و محافل اقتصادی قرار گرفته و هر روز اخبار تازه‌ای درباره آن منتشر می‌شود. هدف اصلی این طرح ساده‌تر کردن محاسبات مالی، کاهش هزینه‌های چاپ اسکناس و ارتقای اعتبار پول ملی است، اما مسیر اجرا هنوز پرپیچ‌وخم باقی مانده است.
بحث حذف صفر نخستین بار چند سال پیش مطرح شد و طی این سال‌ها بارها مورد بازبینی و اصلاح قرار گرفته است. هدف فراتر از تغییر ظاهری اسکناس‌هاست و قصد دارد نمادی از تحول اقتصادی و آماده‌سازی شرایط برای اصلاحات بزرگ‌تر باشد. با این حال، تجربه نشان داده اجرای چنین طرح‌هایی بدون رفع ابهامات قانونی و هماهنگی کامل با نهادهای ذی‌ربط می‌تواند باعث سردرگمی مردم و فعالان اقتصادی شود.
یکی از گام‌های مهم، جلسه هیئت عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام در ۲۲ مهر ۱۴۰۴ بود. در این جلسه اصلاح موادی از لایحه «اصلاح بند الف ماده ۵۸ قانون بانک مرکزی» بررسی شد و اعضا در نهایت به این نتیجه رسیدند که حذف چهار صفر با سیاست‌های کلی نظام مغایرت ندارد. این جلسه با حضور نمایندگان قوای مقننه و قضاییه، رئیس کل بانک مرکزی و رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس برگزار شد و پس از ارائه گزارش کمیسیون و توضیحات کارشناسان، هیئت تشخیص داد می‌توان طرح را پیش برد.
با این حال، مسیر هنوز کامل نیست. سخنگوی شورای نگهبان، هادی طحان نظیف، اعلام کرده است که لایحه اصلاح ماده یک قانون پولی و بانکی کشور به دلیل برخی ابهامات، به مجلس بازگشته است. ابهام اصلی مربوط به ارتباط تبصره یک مصوبه با بند الف ماده ۴۴ قانون بانک مرکزی است که صلاحیت این بانک در تعیین نرخ خرید و فروش ارز را مشخص می‌کند. با این حال، او تأکید کرده که اصل حذف چهار صفر مورد تأیید است و پس از رفع ابهامات، شورای نگهبان نظر نهایی خود را اعلام خواهد کرد.
به بیان ساده، از نظر اصولی طرح حذف صفر تأیید شده است، اما مسائل جزئی قانونی هنوز مانع اجرای کامل آن هستند. این مرحله حیاتی است، چرا که کوچک‌ترین اختلاف قانونی می‌تواند اجرای طرح را به تأخیر بیندازد و باعث سردرگمی مردم و فعالان اقتصادی شود.
کارشناسان اقتصادی هم درباره اثر واقعی حذف صفر هشدار داده‌اند. هادی حق‌شناس، تحلیلگر اقتصادی، پیش‌تر گفته بود که با وجود تورم بالا، رکود و ضعف ساختارهای مالی، حذف صفر بیشتر اثر روانی دارد و قدرت خرید مردم را تغییر نمی‌دهد؛ یعنی این اقدام، تغییر ظاهری اسکناس‌هاست نه تحول واقعی در اقتصاد. احمد حاتمی یزد نیز این اقدام را نمایشی می‌داند و تأکید می‌کند که بدون اصلاحات ساختاری و مدیریت تورم، حذف صفر کمکی به قدرت خرید مردم نمی‌کند. آلبرت بغزیان هم معتقد است این طرح بیشتر اثر روانی دارد و تأثیر واقعی آن بر بازار محدود خواهد بود.
با این حال، موافقان طرح به مزایای بالقوه آن اشاره دارند. شمس‌الدین حسینی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، تأکید کرده که حذف صفر اقدامی مدیریتی است و نه تورمی. کاهش هزینه‌های چاپ اسکناس، ساده‌تر شدن محاسبات مالی، کاهش خطاهای حسابداری و ارتقای اعتبار پول ملی در سطح بین‌المللی از جمله فواید آن است. آن‌ها معتقدند حذف صفر می‌تواند مقدمه‌ای برای اصلاحات اقتصادی بزرگ‌تر باشد، به شرط آنکه همراه با مدیریت درست پولی و اطلاع‌رسانی شفاف اجرا شود.
یکی دیگر از نگرانی‌ها تأثیر حذف صفر بر معاملات بین‌المللی و بازار ارز است. برخی کارشناسان معتقدند تغییر واحد پول ممکن است در کوتاه‌مدت باعث ابهام در معاملات خارجی شود، اما اثر آن بیشتر در مسائل داخلی محسوس خواهد بود. موفقیت طرح به هماهنگی نهادهای اقتصادی، بانک مرکزی، مجلس و اطلاع‌رسانی دقیق به مردم بستگی دارد.
از نگاه روانی و اجتماعی، اجرای طرح نیازمند اطلاع‌رسانی و آموزش عمومی است. بدون این اقدامات، مردم ممکن است در محاسبات مالی دچار سردرگمی شوند یا انتظارات اشتباه پیدا کنند. تجربه کشورهای دیگر نشان داده که اجرای چنین طرح‌هایی بدون شفافیت کافی می‌تواند بی‌اعتمادی عمومی ایجاد کند.
با تأیید هیئت عالی نظارت مجمع تشخیص مشخص شد که از نظر سیاست‌های کلان کشور، مشکل قانونی اساسی وجود ندارد، اما بازگشت لایحه به مجلس برای رفع ابهامات، ضرورت هماهنگی دقیق بین نهادهای قانون‌گذار و ناظر را یادآوری می‌کند. یکی از مهم‌ترین مسائل باقی‌مانده، صلاحیت بانک مرکزی در تعیین نرخ ارز است که پیش از اجرا باید حل شود تا از اختلاف قانونی و سوءتفاهم جلوگیری شود.
مزایای بلندمدت حذف صفر نیز قابل توجه است؛ ساده‌تر شدن حساب‌ها و کاهش صفرهای اضافی روی اسکناس‌ها می‌تواند محاسبات روزمره مالی را روان‌تر کند. اگر این تغییر با سیاست‌های پولی منسجم و کاهش تورم همراه شود، می‌تواند اعتماد عمومی به پول ملی را به تدریج افزایش دهد.
در جمع‌بندی، حذف چهار صفر از پول ملی ایران اقدامی نمادین و مهم است که می‌تواند محاسبات مالی را ساده‌تر و هزینه‌های چاپ اسکناس را کاهش دهد، اما اثر واقعی آن بر اقتصاد بدون اصلاحات ساختاری و مدیریت مالی محدود خواهد بود. موفقیت نهایی طرح نه فقط در تغییر عددهای روی اسکناس، بلکه در توانایی ایجاد اعتماد عمومی، کاهش هزینه‌ها و همسو کردن سیاست پولی با اهداف کلان اقتصادی کشور است. تا زمان رفع ابهامات قانونی و انجام آموزش عمومی کامل، اثر این طرح بیشتر روانی و نمادین خواهد بود.
منبع: خبرآنلاین
