توسط : در آستانه سیزدهم صفر، موج تازه‌ای از شایعات و روایت‌های بی‌پشتوانه فضای شبکه‌های اجتماعی را در برگرفته و بار دیگر بازار طلا را هدف قرار داده است. در حالی که سال گذشته چنین اخباری به افزایش ناگهانی قیمت‌ها انجامید، کارشناسان هشدار می‌دهند که این جریان نه‌تنها فاقد مبنای تاریخی و مذهبی است، بلکه می‌تواند به بی‌ثباتی بیشتر در بازار دامن بزند.
روایت‌سازی بدون سند برای تحریک تقاضا
تا چند سال پیش، سیزدهم صفر هیچ‌گونه جایگاهی در تقویم اقتصادی نداشت. اما اکنون با افزایش حجم شایعات و محتوای جهت‌دار در فضای مجازی، این روز به بهانه‌ای برای تشویق مردم به خرید طلا تبدیل شده است. پیام‌هایی با لحن مذهبی و ادعاهایی مبنی بر «خوش‌یمن بودن خرید طلا» در این روز، بدون هیچ منبع یا پشتوانه دینی، به‌طور گسترده منتشر می‌شود و بر تصمیم مردم اثر می‌گذارد.
مرور تجربه سال گذشته؛ جهش ناگهانی قیمت
در سیزدهم صفر سال گذشته، بازار تهران با هجوم خریداران روبه‌رو شد؛ صف‌هایی طولانی برای خرید طلاهای سبک، کارکرده یا کم‌اجرت شکل گرفت. بسیاری از مراجعه‌کنندگان اظهار می‌کردند که در فضای مجازی خوانده‌اند این روز برکت می‌آورد و برای حاجت گرفتن مناسب است. این موج تقاضا باعث شد قیمت سکه تا ۷۰۰ هزار تومان و هر گرم طلای ۱۸ عیار تا ۱۰۰ هزار تومان افزایش یابد؛ آن‌هم در شرایطی که هیچ‌گونه تحول اقتصادی یا نوسان جهانی رخ نداده بود.
هشدار کارشناسان بازار: این سنت نیست، شایعه است
محمد کشتی‌آرای، فعال باسابقه بازار طلا، سال گذشته در واکنش به این پدیده تأکید کرد: «در طول شش دهه فعالیت در بازار طلا، هرگز نشنیده‌ام که خرید طلا در سیزدهم صفر توصیه شده باشد. نه در منابع دینی و نه در عرف بازار، چنین چیزی وجود ندارد.» وی افزود: «در گذشته حتی توصیه بر پرهیز از خرید در ماه‌های محرم و صفر وجود داشت، اما اکنون خلاف این روال در حال شکل‌گیری است.»
صدای طلافروشان: خریداران با نیت حاجت می‌آیند
یکی از فروشندگان در بازار بزرگ تهران در گفت‌وگو با رسانه‌ها گفته است: «از چند روز پیش پیام‌هایی در واتساپ و اینستاگرام دیده‌ام که مردم را به خرید در ۱۳ صفر تشویق می‌کند. خیلی‌ها دنبال طلاهای سبک و ارزان هستند، و اغلب نیت حاجت یا برکت دارند.» به گفته او، این رفتارها بیشتر از سوی دلالان هدایت می‌شود تا با ایجاد جو روانی، بازار را از رکود خارج کنند.
شایعه‌سازی با رنگ و لعاب دینی
کارشناسان رسانه هشدار می‌دهند که وقتی شایعات با استفاده از مفاهیم دینی تولید می‌شوند، اثرگذاری بیشتری پیدا می‌کنند. به‌ویژه زمانی که از طریق گروه‌های خانوادگی یا کانال‌های محلی که اعتماد عمومی بیشتری دارند، منتشر می‌شوند. در نبود آموزش و اطلاع‌رسانی رسمی، چنین پیام‌هایی می‌توانند رفتارهای اقتصادی را تحت‌تأثیر قرار دهند.
فعالان صنفی: رکود هست، اما راهکار باید واقعی باشد
یکی از فعالان صنفی بازار می‌گوید: «قدرت خرید مردم کاهش یافته و حتی مناسبت‌هایی مانند روز مادر یا شب یلدا هم دیگر بازار را تکان نمی‌دهند. برخی سراغ بدلیجات می‌روند. شاید اگر از شبکه‌های اجتماعی به‌درستی استفاده شود، بتوان بازار را تکان داد، اما نه با شایعه؛ بلکه با برنامه‌ریزی و اطلاع‌رسانی درست.»
خریداران: ضرر که نمی‌کنیم!
با این حال، برخی خریداران اعتقاد دارند حتی اگر روایت خوش‌یمن بودن این روز صحت نداشته باشد، خرید طلا در هر زمانی به‌خودی‌خود ارزشمند است. یکی از آن‌ها می‌گوید: «اگر درست باشه، برکت داره؛ اگرم نه، طلا ضرر نمی‌کنه.»
اما واقعیت آن است که تحریک تقاضا بر پایه شایعه، نه‌تنها باعث خروج پایدار بازار از رکود نمی‌شود، بلکه خطر ایجاد «توهم رونق» را به همراه دارد؛ حالتی که در آن افزایش موقت فروش، پایه‌ای برای رشد اقتصادی ایجاد نمی‌کند و حتی در درازمدت می‌تواند باعث تضعیف اعتماد عمومی شود.
وضعیت بازار امروز
بر اساس آخرین اطلاعات، در روز دوشنبه ۱۵ مرداد، قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار به ۷ میلیون و ۵۷۹ هزار تومان رسید و سکه امامی نیز با نرخ ۸۴ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان معامله شد. بازار حالا در انتظار است تا ببیند آیا موج خرید مشابه سال گذشته در سیزدهم صفر تکرار خواهد شد یا خیر. برخی طلافروشان آماده‌اند، برخی دیگر محتاط. اما آنچه مشخص است، لزوم هوشیاری مردم در برابر موج‌سازی‌های روانی و روایت‌سازی‌های بی‌پشتوانه در بازار است.
منبع: خبرآنلاین
"
