در حالی که دولت برای کاهش مصرف بنزین با جایگزینی وسایل نقلیه با سوخت سنگین با جایگزینهای برقی، هیبریدی و گازسوز تلاش میکند، کارشناسان نگرانیهای خود را در مورد نبود زیرساختها و توانایی مردم برای خرید این خودروها مطرح میکنند.
به گزارش بخش خبری گلدیکا، کرامت ویسکرمی مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی ایران در نشست تخصصی با محوریت فرصتهای سرمایهگذاری بخش خصوصی در توزیع فرآوردههای نفتی، راهبردی دو محوره را پیشنهاد داد. وی پتانسیل توسعه زیرساخت گاز طبیعی فشرده (CNG) را برجسته کرد و تاکید کرد که جایگاههای سوخت موجود را میتوان به هابهای چند منظوره ارتقا داد که شارژ وسایل نقلیه الکتریکی (EV) را در کنار خدمات سوخت مایع و CNG ارائه میکنند.
اگرچه ممکن است این استراتژیها روی کاغذ امیدوارکننده به نظر برسند، اجرای عملی آنها با چالشهای جدی مواجه شده است. کارشناسان به گسست فزاینده بین جاهطلبیهای دولت و واقعیتهای اجتماعی-اقتصادی مردم اشاره میکنند، بهویژه اقشار متوسط و کمدرآمد که کاربران اصلی خودروهای قدیمیتر و پرمصرف هستند.
اگرچه استفاده از خودروهای برقی و هیبریدی به عنوان راهحلهای بلندمدت توسط شورای اقتصاد مطرح میشوند، برای بسیاری دور از دسترس هستند. هزینه بالای این وسایل نقلیه، فقدان گزینههای داخلی مقرونبهصرفه، تامین مالی محدود و خدمات پس از فروش ضعیف، مالکیت را به خطر تبدیل کرده است، حتی برای خانوادههای ثروتمندتر! قطعات یدکی کمیاب است، دانش فنی محدود است و گزینههای تعمیر قابل اعتماد تقریباً وجود ندارد که همه اینها باعث میشوند خودروهای برقی برای اکثر افراد انتخابی غیرعملی باشد.
وضعیت به دلیل زیرساختهای شارژ توسعه نیافته پیچیدهتر میشود. اگرچه دولت قصد دارد شارژرهای تک نازل پایه را در جایگاههای سوخت نصب کند، اما این طرح کافی نیست. شبکه برق ایران در حال حاضر تحت فشار است و اغلب در فصول اوج مصرف مانند تابستان با مشکل مواجه است. کارشناسان هشدار میدهند که لایهبندی شارژ خودروی برقی روی این سیستم شکننده میتواند قطعیها را بدتر کند و قابلیت اطمینان خدمات را کاهش دهد.
وسایل نقلیه برقی مزایای زیست محیطی و کارایی غیرقابل انکاری مانند آلایندگی کمتر، کاهش صدا و هزینههای نگهداری کمتر دارند؛ اما بدون زیرساختهای مستحکم و یک شبکه قابل اعتماد، کارایی آنها در ایران مورد تردید است. موانع فنی کلیدی شامل زمان شارژ طولانی، برد باتری محدود و کمبود ایستگاههای شارژ گسترده است. علاوهبراین، مکانهای شارژ متمرکز و اختلال در خدمات در هنگام قطع برق، اعتماد کاربر را کاهش میدهد.
بهعنوان گامی فوریتر، دولت خودروهای عمومی پرمصرف را به سیستمهای دوگانه سوز (سیانجی-بنزینی) تبدیل کرده است. اگرچه این موضوع ممکن است در کوتاهمدت به کاهش تقاضای بنزین کمک کند، اما چالشهای جدیدی را نیز به همراه دارد. گاز CNG در موتورهای مبتنی بر گاز عملکرد خوبی دارد، اما در موتورهای بنزینی که بر بازار مسلط هستند، کارآمد نیست. مصرف کنندگان اغلب مشکلات فنی ناشی از استفاده از CNG در موتورهایی را گزارش میکنند که در اصل برای آن طراحی نشدهاند.
کارشناسان استدلال میکنند که برای سرمایهگذاری واقعی بر روی CNG، تمرکز باید به سمت توسعه وسایل نقلیهای که از پایه برای گاز ساخته شدهاند تغییر کند. علاوهبراین، تجربیات گذشته با زیرساختهای CNG (خطوط سوختگیری طولانی، تعطیلی جایگاهها و کمبودهای فصلی) خطرات ناشی از گسترش این نوع سوخت را بدون بهبود موازی در پایداری عرضه نشان میدهد.
درنهایت، موضوع گستردهتر عدم تعادل انرژی به چشم میخورد. در شرایطی که هم منابع برق و هم گاز طبیعی در دورههای بحرانی تحت فشار هستند، کارشناسان این سوال را مطرح میکنند که آیا استراتژی خودروهای برقی یا توسعه CNG میتوانند بدون تقویت زیرساخت ملی انرژی به طور واقع بینانه موفق شوند؟
بهطورخلاصه، در حالی که اهداف دولت برای کاهش وابستگی به بنزین روشن است، سیاستهای فعلی فاقد پایههای عملی و مالی برای عملی کردن آنها هستند. کارشناسان خواستار سرمایهگذاری هدفمندتر در زیرساختها، سیستمهای پشتیبانی بهتر برای مالکیت خودرو و همسویی استراتژیک با واقعیتهای اقتصادی عمومی برای اطمینان از موفقیت هستند.
منبع: تجارت نیوز