توسط : خرید سکه یکی از راه های سرمایه گذاری و حفظ ارزش دارایی هاست. اما همه سکه‌های طلا یکسان نیستند. یک دسته بندی مهم راجع به سکه‌های طلا وجود دارد که آن هم تقسیم سکه‌های طلا به دو دسته سکه بانکی و سکه غیر بانکی است. سکه بانکی همانطور که از نام آن پیداست با نظارت بانک‌ها ضرب می‌شود اما سکه‌های غیر بانکی در کارگاه های شخصی و غیر دولتی تولید می‌شوند.
اما تفاوت این دو نوع سکه فقط به این نکته ختم نمی‌شود و به همین دلیل تصمیم گرفتیم تا در این مطلب ویژگی‌ها و تفاوت‌های این دو نوع سکه طلا را بررسی کنیم و ببینیم چرا سکه‌های غیر بانکی گزینه ایده آلی برای سرمایه گذاری نیستند.
انواع سکه بانکی
به هر سکه‌ای که با نظارت بانک مرکزی و به شکل قانونی ضرب شده باشد، سکه بانکی گفته می‌شود. انواع سکه بانکی با توجه به وزن آنها دسته بندی می‌شوند:
- سکه گرمی
- ربع سکه
- نیم سکه
- سکه تمام امامی
- سکه تمام بهار آزادی
فرایند تولید و ضرب این سکه‌ها با نظارت بانک مرکزی انجام می‌شود و به همین دلیل کاملا استاندارد و قابل اعتماد هستند. یکی دیگر از دلایلی که سکه‌های بانکی را به گزینه ای محبوب برای سرمایه گذاری تبدیل کرده این است که سکه‌های بانکی هنگام خرید و فروش، اجرت ساخت شامل حال آنها نمی‌شود.
همین ویژگی های قابل اعتماد بودن و نداشتن اجرت ساخت باعث شده تا همواره سرمایه گذاران از سکه‌های بانکی استقبال کنند. به دنبال این استقبال، این نوع از سکه‌های طلا دارای حباب قیمتی هم هستند و تحولات بازار میتواند روی قیمت آن موثر باشد.
سرمنشا سکه‌های غیر بانکی
همانطور که اشاره شد سکه‌های بانکی می‌توانند دچار حباب قیمتی شوند و با افزایش قیمت همراه شوند. همین موضوع باعث شده تا برخی کلاه برداران اقدام به ضرب سکه‌های طلا در کارگاه‌های شخصی بکنند تا بتوانند آن ها را با قیمتی بالاتر از ارزش واقعی سکه به فروش برسانند. به این نوع سکه‌ها که خارج از نظارت بانک مرکزی تولید می‌شوند، سکه غیر بانکی گفته می‌شود.
سکه‌های غیر بانکی عموما در وزن و عیار پایین تولید می‌شوند و متاسفانه بسیاری از آن ها تقلبی بوده و فقط با هدف فریب دادن خریداران ضرب و تولید می‌شوند. در ادامه انواع سکه‌های غیر بانکی و نحوه شناسایی آنها را توضیح می‌دهیم.
انواع سکه غیر بانکی
سکه‌های غیر بانکی شامل سه دسته می‌شوند:
سکه‌های غیر بانکی با وزن و عیار استاندارد
منظور از وزن و عیار استاندارد این است که این نوع از سکه‌ها از نظر وزن و عیار تفاوتی با سکه‌های بانکی ندارند. یعنی درصد طلای به کار رفته در آلیاژ آنها همان مقداری است که برای ضرب سکه بانکی استفاده می‌شود. به همین دلیل افرادی که این سکه را داشته باشند، می‌توانند با توجه به ارزش طلای به کار رفته در سکه آن را به قیمت اصل طلا و با کسر حباب سکه به فروش برسانند.
سکه‌های غیر بانکی با عیار پایین
در این نوع از سکه‌های غیر بانکی درصد طلای به کار رفته در آلیاژ سکه کمتر از مقدار استاندارد است و به همین دلیل عیار سکه پایین می‌آید. البته نکته مهم در خصوص این سکه‌ها آن است که تشخیص این که یک سکه غیر بانکی عیار پایین دارد یا نه، اصلا کار راحتی نیست و نمی‌شود از روی ظاهر سکه به آن پی برد. چرا که از نظر طرح و رنگ، این سکه‌ها تفاوت فاحشی با سکه‌های عیار استاندارد ندارند و فقط شاید بتوان از روی وزن کمتر آنها به این موضوع پی برد. بسیاری از کلاه برداران با استفاده از همین نوع از سکه‌های غیر بانکی سرمایه گذاران را فریب می‌دهند.
سکه‌های غیر بانکی روکش شده
سکه روکش شده سکه‌ای است که جنس آن از طلا نیست اما روی آن یک روکش نازک از طلا آبکاری می‌شود تا ظاهری مشابه با سکه‌های طلا داشته باشد. طبیعتا ارزش واقعی این سکه‌ها خیلی کمتر از سکه‌های طلای واقعی است. به غیر از افراد معدودی که با هدف جمع آوری کلکسیونی از سکه‌های مختلف، سکه‌های روکش شده را ضرب یا خریداری می‌کنند، این سکه‌ها عمدتا توسط جاعلان و کلاه برداران برای فریب دادن خریداران سکه استفاده می‌شوند.
چگونه می‌توان سکه بانکی را از غیر بانکی تشخیص داد؟
به دلایلی مثل عیار پایینتر و استاندارد نبودن فرایند تولید، سکه‌های غیر بانکی با بانکی تفاوت‌هایی دارند اما تشخیص این تفاوت‌ها اصلا کار راحتی نیست. کیفیت ضرب سکه و بسته بندی، پایین بودن عیار و استاندارد نبودن وزن از جمله تفاوت‌های سکه غیر بانکی با سکه بانکی هستند که در اینجا به آنها می‌پردازیم:
تفاوت سکه بانکی و غیربانکی از نظر ظاهر
اولین معیاری که برای مقایسه سکه بانکی و غیر بانکی به آن توجه می‌شود، مشخصات ظاهری سکه است. البته ضاربان سکه‌های غیر بانکی تمام تلاش خود را به کار می‌گیرند تا این سکه‌ها مشابه سکه‌های بانکی باشند و به همین دلیل تشخیص غیر بانکی بودن سکه‌ها از روی ظاهر کار راحتی نیست و نیاز به دقت و تجربه بالا دارد.
از جمله نشانه‌هایی که برای تشخیص سکه غیر بانکی باید دنبال آن بگردید، یکی کنگره‌های سکه است. کنگره به قسمت دور سکه گفته می‌شود که در سکه بانکی کاملا یکدست بوده اما در غیر بانکی ظرافت کمتری دارد و یک دست نیست.
سطح سکه یکی دیگر از نشانه‌هایی است که باید به آن توجه کرد. سطح سکه بانکی کاملا تخت است اما سکه غیر بانکی کمی برآمدگی دارد و به اصطلاح محدب است. از نظر ضخامت نیز سکه بانکی کاملا یکپارچه بوده اما سکه غیر بانکی ممکن است در نقاطی ضخیم‌تر از نقاط دیگر باشد.
کیفیت چاپ طرح مورد مهم آخری ست که در تشخیص سکه غیر بانکی به شما کمک می‌کند. کیفیت چاپ در سکه بانکی بسیار بالا است و جزئیات طرح با ظرافت کار شده‌اند. اما در سکه غیر بانکی طرح با ظرافت کمتری کار شده و وقتی آن را کنار یک سکه بانکی معتبر قرار دهید، می‌توانید تفاوت‌های جزئی در طرح را تشخیص دهید.
تفاوت وزن سکه بانکی و غیر بانکی
وزن سکه‌های بانکی از استاندارد دقیقی پیروی می‌کند و همه سکه‌هایی که تحت نظارت بانک مرکزی ضرب می‌شوند، تا سه رقم اعشار دقت وزن دارند. این یعنی برای مثال وزن همه سکه‌های بهار آزادی دقیقا 8.133 گرم است که دلیل آن استاندارد بودن فرایند تولید این سکه‌ها است.
اما در سکه‌های غیر بانکی بسیار پیش می‌آید که وزن سکه با وزن مرسوم سکه‌ها متفاوت است و کمتر یا حتی گاهی بیشتر است. دلیل تفاوت وزن آلیاژ متفاوتی است که در سکه غیر بانکی استفاده شده است. چون اغلب این سکه‌ها عیار پایینی دارند، آلیاژ آنها درصد کمتری از طلا دارد و سایر فلزات باعث سبک‌تر شدن آن می‌شوند.
تشخیص سکه بانکی از غیر بانکی از روی بسته بندی سکه
بسته بندی سکه نیز میتواند به شما در تشخیص سکه غیر بانکی کمک کند. برخی سکه فروش‌ها مجوز بسته‌بندی سکه دارند. از این رو اگر سکه‌ای را یک سکه فروش آشنا و معتبر بسته‌بندی کرده باشد می‌توان با اعتبار بیشتری آن را معامله کرد. اگر بسته بندی اصل و صحیح باشد پلمپ کننده سکه موظف است آن را بعدا نیز از شما بخرد.
نشانه‌هایی مثل تمیز و ظریف نبودن بسته بندی یا کیفیت پایین چاپ یک زنگ خطر هنگام خرید و فروش سکه محسوب می‌شوند. اما فراموش نکنید که افراد جاعلی که به ضرب سکه مشغول هستند، قطعا می‌توانند بسته بندی سکه بانکی را نیز جعل کنند و به همین دلیل خیلی از اوقات سکه‌های غیر بانکی از نظر بسته بندی هیچ تفاوتی با سکه بانکی ندارند و یا تفاوت آنها آنقدر ظریف است که کمتری کسی متوجه آن می‌شود.
مقایسه سکه بانکی با غیر بانکی از نظر عیار طلا
این مورد اگرچه با دقت بالایی غیر بانکی بودن سکه را مشخص می‌کند، اما فقط توسط افراد متخصص قابل ارزیابی است. عیار سکه‌های بانکی 90% است(900 از 1000) اما سکه‌های غیر بانکی ممکن است عیار کمتری داشته باشند.
جدول مقایسه سکه بانکی با سکه غیر بانکی
با توجه به نکات بالا، تفاوت این دو سکه را می‌شود در این جدول خلاصه کرد:
| مشخصات | سکه بانکی | سکه غیر بانکی |
|---|---|---|
| کنگره | کنگره سکه یک دست است | کنگره غیر یک دست است |
| سطح سکه | سطح سکه صاف و تخت است | سطح سکه برآمدگی دارد |
| ضخامت | ضخامت سکه یکپارچه است | ممکن است نقاطی از سکه ضخیم‌تر یا نازک‌تر باشند |
| ظرافت طرح | طرح با ظرافت و دقیق چاپ شده | طرح ظرافت نسبتا کمتری دارد و به جزئیات توجه نشده |
| وزن سکه | وزن سکه کاملا دقیق و مطابق با استاندارد بانک مرکزی است | وزن سکه ممکن است بالاتر یا پایینتر از استاندارد باشد |
| بسته‌بندی | بسته بندی منظم همراه با هولوگرام اصلی | ممکن است بسته بندی نامنظم باشد و هولوگرام معتبر نداشته باشد |
| عیار | عیار طلا سکه 90% است | عیار طلا کمتر از 90% است |
در مجموع تشخیص غیربانکی بودن سکه به شکل قطعی حتما باید توسط افراد خبره و کارشناس در این امر انجام شود. به همین دلیل ریسک خرید و فروش این نوع از سکه‌های طلا بالا است و بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند سراغ گزینه‌های ایمن‌تری برای خرید طلا بروند که احتمال کلاه برداری در آنها کمتر است.
5 علت که هیچ گاه سکه غیربانکی نخریم:
حال وقت آن است تا به سوال اصلی این مطلب پاسخ دهیم و ببینیم که چرا سکه‌های غیر بانکی برای سرمایه گذاری چه کوتاه مدت و چه بلندمدت توصیه نمی‌شوند. 5 دلیل اصلی برای این امر وجود دارد که در اینجا آنها را ذکر می‌کنیم:
– احتمال تقلبی بودن سکه: از آنجایی که سکه‌های طلا پلمب هستند، تشخیص تقلبی بودن آنها کار راحتی نیست و همانطور که در این مطلب توضیح دادیم، سکه‌های غیر بانکی از نظر ظاهر تفاوت فاحشی با سکه بانکی ندارند و تشخیص آن فقط توسط افراد کارشناس و باتجربه ممکن است.
– وزن و عیار پایین سکه: اکثر سکه‌های غیر بانکی وزن و عیار پایینتری نسبت به سکه بانکی دارند اما افراد کلاه بردار با قیمت مشابه آنها را به فروش می‌رسانند. در نتیجه خرید آنها همواره با ریسک بزرگی همراه است.
– دشواری فروش: سکه‌های غیر بانکی به دلیل این که احتمال تقلبی بودن آنها زیاد است، محبوبیت چندانی در بازار ندارند و به سختی فروش می‌روند.
– قیمت پایینتر به هنگام فروش: بر خلاف سکه بانکی، سکه غیر بانکی شامل حباب قیمتی نمی‌شود. این یعنی حتی اگر سکه غیر بانکی عیار و وزن استانداردی داشته باشد، باز هم فقط به اندازه قیمت طلای به کار رفته در آن خرید و فروش می‌شود و حباب قیمت سکه در هنگام فروش از آن کسر می‌شود.
– غیرقانونی بودن سکه: طبق مصوبه بانک مرکزی، کلیه مسکوکاتی که در بازار تولید می‌شوند نباید شکل دایره‌ای و مشابه سکه بانکی داشته باشند. بنابراین تمامی سکه‌های غیر بانکی غیر قانونی هستند و خرید و فروش آگاهانه آنها میتواند با پیگرد قانونی همراه باشد.
با توجه به این عوامل خرید سکه غیر بانکی هیچ توجیهی ندارد و در اغلب موارد منجر به از دست رفتن سرمایه شما می‌شود. در عوض شما می‌توانید از راه‌های مطمئن مثل خرید طلای آب شده برای سرمایه گذاری کوتاه و بلند مدت استفاده کنید. طلای آب شده مزایای قابل توجهی برای سرمایه گذاری دارد که از جمله آنها می‌شود به معافیت از اجرت ساخت و مالیت، نداشتن حباب سکه بانکی، امکان اصالت سنجی و نقدشوندگی سریع اشاره کرد.
برای خرید طلای آب شده معتبر آن هم به میزان دلخواه، می‌توانید همین حالا از خدمات وب سایت گلدیکا استفاده کنید. در گلدیکا اصل طلا به پشتوانه طلای آب شده به هر مقداری که بخواهید قابل خرید و فروش است و می‌توانید طلای خریداری شده را به صورت فیزیکی دریافت نمایید.
جمع بندی
در این مطلب به بررسی تفاوت سکه غیر بانکی با سکه بانکی پرداختیم و دیدیم که چرا سکه‌های غیر بانکی گزینه امن و مطمئنی برای سرمایه گذاری نیستند. این سکه‌ها به شکل غیر قانونی در کارگاه‌های شخصی تولید می‌شوند و اغلب عیار پایینتری از سکه‌های بانکی دارند و صرفا با هدف جعل و کلاهبرداری خرید و فروش می‌شوند. بنابراین سرمایه گذاری روی آنها کار پر‌ریسکی است. در عوض شما می‌توانید از خدمات سایت گلدیکا برای خرید و فروش آسان و ایمن طلای آب شده استفاده کنید تا به میزان دلخواه خود، طلای بدون اجرت و معاف از مالیات تهیه نمایید.
سوالات متداول
آیا سکه غیر بانکی قانونی است؟
طبق قانون فقط بانک‌های رسمی می‌توانند مسکوکات طلای دایره‌ای شکل ضرب و تولید کنند و این یعنی هر سکه طلایی که خارج از شبکه بانک تولید شود (مانند سکه غیر بانکی)، غیر قانونی است.
چگونه می‌توان سکه غیر بانکی را تشخیص داد؟
تشخیص سکه غیر بانکی کار دشواری است و تنها افراد باتجربه و کارشناس می‌توانند به شکل قطعی در خصوص آن نظر دهند. در این مطلب مهم‌ترین تفاوت‌های این دو نوع سکه را توضیح دادیم.
"
سلام، خسته نباشید و ممنون از شما بابت این مطلب آموزنده
برام سوال پیش اومد که آیا معاملات فردایی شرعیه؟ و آیا توی سکه هم معامله فردایی داریم؟
سلام.
در گلدیکا هیچ گونه معاملات فردایی، بدون پشتوانه یا کاغذی و صوری اتفاق نمی افتاد.
در خصوص شرعی بودن یا نبودن معاملات فردایی ما مرجع متخصص در این حوزه نیستیم، ولی عموما گفته میشه که اگر جنسی جابجا نشود و معاملات بدون پشتوانه و صوری باشد میتواند اشکال داشته باشد.
در بازار سکه هم چنین معاملاتی وجود دارد.
با تشکر 🙏🏼.