رابطه قیمت نفت و طلا چیست و چه تاثیری روی یکدیگر دارند؟

بازارهای جهانی همواره همچون زنجیره‌ای درهم‌تنیده عمل می‌کنند و تغییر در یکی از آن‌ها می‌تواند مسیر دیگری را دگرگون کند. در میان این ارتباطات پیچیده، رابطه قیمت نفت و طلا جایگاهی ویژه دارد؛ زیرا هر دو به‌عنوان دارایی‌های راهبردی، نقشی تعیین‌کننده در ثبات اقتصادی جهان ایفا می‌کنند. افزایش بهای نفت معمولاً به رشد تورم جهانی و در نتیجه، تقویت تقاضا برای طلا به‌همراه دارد. درک دقیق رابطه قیمت نفت و طلا به تحلیل‌گران و سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا رفتار بازارهای انرژی و فلزات گران‌بها را بهتر پیش‌بینی کنند و تصمیم‌های هوشمندانه‌تری برای مدیریت دارایی‌های خود بگیرند.

آیا قیمت طلا و نفت باهم رابطه دارند؟

در پیش بینی قیمت طلا، در بلندمدت رابطه قیمت نفت و طلا را مشاهده می‌کنیم اما این رابطه همواره ثابت نیست. در دهه‌های گذشته شاهد بودیم که قیمت نفت و طلا گاهی هم‌زمان صعود کرده‌اند؛ برای مثال در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۲۰۰۰ و همچنین سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۶ هر دو کالا در یک جهت بالا رفتند.  با این حال بسیاری از تحلیلگران معتقدند عامل اصلی این تغییرات در هر دو بازار، تورم جهانی و ارزش دلار آمریکا است نه صرفاً خود نفت یا طلا. 

به عبارت دیگر رابطه قیمت نفت و طلا تا حد زیادی به سیاست‌های پولی و تغییرات نرخ ارز برمی‌گردد. به همین دلیل مطالعات جدید نشان داده‌اند که به‌طور کلی همبستگی مثبت میان نفت و طلا وجود دارد؛ یعنی زمانی که نفت گران می‌شود، قیمت طلا نیز تمایل دارد بالا رود و بالعکس.

عوامل تأثیرگذار مشترک بر قیمت نفت و طلا

در رابطه قیمت نفت و طلا، باید بیان کرد که قیمت هر دو کالا تحت تأثیر عوامل مشابه کلان اقتصادی قرار دارد. از جمله تورم جهانی و فشار بر قدرت خرید است؛ با افزایش قیمت نفت، هزینه‌های تولید و حمل‌ونقل افزایش می‌یابد و تورم نیز بالا می‌رود که این خود تقاضا را برای طلا را بالا می‌برد. همچنین ارزش دلار آمریکا نقش مهمی دارد؛ طلا معمولاً با معکوس دلار حرکت می‌کند، به این معنی که کاهش ارزش دلار تقاضای خارجی برای طلا را افزایش می‌دهد و قیمت آن را بالا می‌برد.

دیگر عواملی که می‌توانند هم‌زمان در رابطه قیمت نفت و طلا اثر بگذارند شامل تنش‌های ژئوپلیتیک مثل بحران‌های منطقه‌ی خاورمیانه، رشد اقتصادی جهانی و تغییرات عرضه و تقاضای انرژی‌اند. برای مثال، تنش‌های سیاسی در خاورمیانه باعث کمبود عرضه نفت شده و تقاضا برای دارایی امن طلا را هم بالا می‌برد. همچنین سیاست‌های پولی و نرخ بهره پایین در جهان می‌تواند با افزایش انتظارات تورمی هر دو بازار را تقویت کند.

خلاصه این‌که رابطه قیمت نفت و طلا به‌واسطه‌ی مجموعه‌ای از عوامل مشترک اقتصادی و سیاسی شکل می‌گیرد؛ عواملی که می‌توانند هم‌سایه هم حرکت کنند و گاهی هم جهت‌گیری متفاوتی داشته باشند. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید مقاله کی طلا بخریم را مطالعه کنید.

شاخص نسبت طلا به نفت (Gold-Oil Ratio) چیست؟

نمودار نسبت طلا به نفت «Gold/Oil Ratio» از سال ۱۹۴۶ تا ۲۰۲۴ روند تغییرات این شاخص را نشان می‌دهد. شاخص نسبت طلا به نفت برابر است با تقسیم قیمت یک اونس طلا بر قیمت یک بشکه نفت خام. هر چه این عدد بیشتر باشد، طلا نسبت به نفت گران‌تر است و بالعکس. به عنوان مثال، در بهار ۲۰۲۰ این نسبت به اوج تاریخی حدود ۹۱٫۱ رسید.  

تحلیل‌گران اقتصادی در تحلیل قیمت طلا معتقدند رشد شدید این نسبت معمولاً نشانه‌ بی‌ثباتی و رکود احتمالی است؛ زیرا در این وضعیت معمولاً قیمت نفت به‌علت کاهش تقاضای جهانی افت می‌کند و در مقابل تقاضا برای طلا به عنوان دارایی امن افزایش می‌یابد. به عبارت دیگر، شاخص نسبت طلا به نفت معیاری برای سنجش سلامت اقتصاد جهانی است؛ مقدار بالا می‌تواند حاکی از رکود یا بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران باشد و مقدار پایین ممکن است نشانگر رشد اقتصادی و تقاضای بالای نفت باشد.

تأثیر قیمت نفت بر تورم و سپس بر قیمت طلا

افزایش قیمت نفت معمولاً هزینه‌های تولید و حمل‌ونقل در اقتصاد را بالا می‌برد و در نتیجه تورم عمومی را تشدید می‌کند. طبق اظهار رئیس بانک مرکزی آمریکا، جروم پاول، افزایش هر ۱۰ دلار در قیمت نفت حدود ۰٫۲ درصد به نرخ تورم می‌افزاید.  تورم بالاتر باعث کاهش قدرت خرید پول می‌شود و سرمایه‌گذاران را به سمت سرمایه‌گذاری در دارایی‌های حفظ‌کننده ارزش، مانند طلا، سوق می‌دهد.

 در واقع داده‌های تاریخی نشان می‌دهد وقتی تورم بالا باشد و نرخ سود واقعی پایین، نرخ سود اسمی کمتر از تورم باشد، قیمت طلا افزایش می‌یابد.  به عبارت دیگر، در شرایطی که نفت گران می‌شود و باعث تشدید تورم می‌گردد، معمولاً قیمت طلا نیز بالا می‌رود. در نتیجه می‌توان گفت رابطه قیمت نفت و طلا در بسیاری موارد از طریق کانال تورم و سیاست پولی تقویت می‌شود؛ گران شدن نفت منجر به تورم و تضعیف دلار می‌شود و بازار طلا به عنوان پوشش تورمی، گران‌تر می‌شود. 

اگر نفت گران شود طلا گران می‌شود؟

به طور کلی تحقیقات نشان داده است که در رابطه قیمت نفت و طلا همبستگی مثبت وجود دارد؛ یعنی رشد قیمت نفت به‌طور میانگین با افزایش قیمت طلا همراه است.  بنابراین اغلب وقتی نفت گران می‌شود، طلا نیز گران می‌شود. البته این رابطه قیمت نفت و طلا همیشه صدق نمی‌کند. در شرایط خاص ممکن است عکس این اتفاق بیفتد؛ برای نمونه در دوران کرونا (بهار ۲۰۲۰) کاهش ناگهانی تقاضای جهانی باعث سقوط شدید قیمت نفت شد، اما قیمت طلا بر اثر افزایش تقاضای ایمنی رشد کرد و نسبت طلا به نفت به رکورد بی‌سابقه‌ای رسید.

بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که در مواقع تورم‌زا و بحران‌های اقتصادی هر دو بازار معمولاً رشد می‌کنند، اما هر بار که نفت گران شود الزاما طلا هم به همان نسبت گران نمی‌شود.  سرمایه‌گذارانی که رابطه قیمت نفت و طلا را دنبال می‌کنند، باید مراقب باشند که عوامل بنیادی و منتظره بازار مثل رشد اقتصاد و سیاست پولی را در نظر بگیرند؛ چرا که صرف بالا رفتن قیمت نفت به تنهایی تضمینی برای صعود حتمی طلا نیست.

آنچه از رابطه قیمت نفت و طلا باید بدانید

رابطه قیمت نفت و طلا ساختاری پیچیده و چند عاملی دارد که به متغیرهای اقتصادی جهانی، نرخ ارز و شرایط تورمی وابسته است. داده‌های تاریخی نشان می‌دهند که در دوره‌های تورمی یا بحران‌های اقتصادی، هر دو دارایی معمولاً صعودی می‌شوند. با این حال، گاهی بحران‌های خاص عرضه یا تقاضا می‌توانند این رابطه را تغییر دهند. برای تصمیم‌گیری مالی دقیق، باید تحولات داخلی و جهانی را هم‌زمان در نظر گرفت. تحلیل شاخص‌هایی مانند نسبت طلا به نفت در کنار تحلیل کلان اقتصادی، به انتخاب هوشمندانه‌ در سرمایه‌گذاری کمک می‌کند.