توسط : بازارهای مالی، نقش اساسی در ساختار اقتصادی کشور و حتی اقتصاد جهانی ایفا می‌کنند. در این بازارها، فرایند دادوستد اصلی‌ترین فعالیتی است که صورت می‌گیرد و چرخه مالی را به حرکت در می‌آورد. تقریباً همه کشورها حداقل یک بازار مالی رسمی دارند که در آن، معامله سهام شرکت‌ها رخ می‌دهد. انواع متعددی از بازارهای مالی وجود دارند که در این مطلب قصد داریم به بررسی آن‌ها بپردازیم. این بازارها، روزانه میزبان جابه‌جایی صدها میلیارد دلار سرمایه‌اند. برای آشنایی بیشتر با انواع بازارهای مالی، ما را در ادامه همراهی کنید.
بازار مالی چیست؟
بازار مالی به انگلیسی (Financial Market) است و به فضایی اطلاق می‌گردد که در آن دارایی‌ها را می‌خرند یا می‌فروشند؛ به‌عنوان‌مثال، بازار سهام که محلی برای معامله سهام شرکت‌های گوناگون به شمار می‌رود، یکی از انواع بازار مالی است. این بازارها، نقش کلیدی در پیشبرد اقتصادهای درحال‌توسعه و کشورهای پیشرفته دارند و ابزار ضروری برای تأمین منابع مالی مورد نیاز کسب‌وکارهایند.
انواع بازارهای مالی
تقسیم‌بندی انواع بازار مالی به این شرح است:
انواع بازار مالی؛ بازار سهام
بازار سهام، از شناخته‌شده‌ترین انواع بازار مالی است که در آن معامله‌گران و شرکت‌های سرمایه‌گذاری به خریدوفروش سهام شرکت‌هایی می‌پردازند که در بورس پذیرفته شده‌اند. این بازار، فرصتی برای تأمین منابع مالی شرکت‌ها فراهم می‌آورد؛ فرایندی که با عرضه اولیه بخشی از سهام آن‌ها به سرمایه‌گذاران آغاز می‌گردد. پس‌از این مرحله، سهام شرکت‌ها در بازاری به نام بازار ثانویه معامله خواهد شد.
این معاملات در محل‌های مشخصی نظیر بورس و فرابورس انجام می‌گیرد. بازار سهام، نقشی کلیدی در اقتصاد کشورها ایفا می‌کند؛ زیرا معامله‌های مربوط به سهام بزرگ‌ترین شرکت‌های ملی‌اند و اطلاعات مالی و عملیاتی این شرکت‌ها، مطابق با قوانین جاری بازار، در دسترس عموم قرار می‌گیرد.
انواع بازار مالی؛ بازار اوراق قرضه
انواع بازار مالی بعدی، اوراق قرضه است. اوراق قرضه، اسناد مالی‌اند که سرمایه‌گذاران با خرید آن‌ها، سرمایه خود را به مدت معین به ناشر وام می‌دهند و در پایان دوره مشخص، اصل سرمایه به همراه سود از پیش تعیین شده را دریافت می‌کنند. بازار اوراق قرضه را با نام‌هایی چون بازار بدهی، بازار اعتباری یا بازار درآمد ثابت می‌شناسند. این اوراق، نوعی وام هستند که در آن دریافت‌کننده تعهد می‌دهد مبلغ اصلی را همراه با بهره مشخص در تاریخی تعیین شده بازپرداخت کند.
این مطلب را از دست ندهید: انواع سود در بازارهای مالی را بشناسید!
انواع بازار مالی؛ بازار مشتقات
قراردادهای مشتقه، توافقاتی میان دو یا چند طرف‌اند که ارزش آن‌ها بر اساس یک دارایی پایه تعیین خواهد شد. این دارایی پایه می‌تواند شامل کالاهای فیزیکی مانند زعفران، سهام شرکت‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری یا حتی شاخص‌های مالی باشد. ارزش دارایی‌ها از ابزارهای دیگری مانند اوراق بدهی، کالاها، ارزها، نرخ بهره، شاخص‌های بازار و سهام نشأت می‌گیرند که معاملات بر پایه آن‌هایند.
انواع بازار مالی؛ بازار فارکس
در بازار مالی فارکس، افراد به خریدوفروش و مبادله جفت ارزها مشغول‌اند. جفت ارزها، اختلاف دو ارز مختلف را نشان می‌دهند. این یکی از پرمعامله‌ترین انوع بازار مالی است؛ در حدی که روزانه شاهد گسترش کاربران آن در نقاط مختلف دنیاییم.
انواع بازار مالی؛ بازار کالاها
بازار کالا یا بورس کالا، بستری است که در آن تولیدکنندگان مواد اولیه و کالاهای گوناگون، محصولاتشان را به خریداران عرضه می‌کنند. این بازار، طیف وسیعی از محصولات مانند کالاهای کشاورزی، صنعتی یا انرژی مانند نفت و گاز را در بر می‌گیرد.
انواع بازار مالی؛ بازار OTC
بازار OTC یا بازار مستقیم، ساختاری غیرمتمرکز دارد و فاقد مکان فیزیکی مشخص برای انجام معاملات است. در این بازار، دارایی‌های کوچک بین طرفین معامله، بدون واسطه کارگزاران مبادله می‌گردند. این بازار را با عنوان فرابورس هم می‌شناسند. این محیط معاملاتی معمولاً شرکت‌های کوچک‌تر با سطح ریسک بالاتر را جذب می‌کند و به معامله‌کنندگان این امکان را می‌دهد تا خریدوفروش را بدون حضور واسطه‌ها انجام دهند.
انوع بازار مالی؛ بازار رمز ارزها
در سال‌های اخیر، حوزه جدیدی تحت عنوان بازار ارزهای دیجیتال شکل گرفت و به‌سرعت گسترش یافت. این بازار بر پایه فناوری بلاکچین و دارایی‌های غیرمتمرکز دیجیتال بنا شده و هدف خود را تسهیل تبادلات مالی، بهبود زندگی روزمره و تحقق نوآوری‌هایی نظیر متاورس قرار داده است. بیت‌کوین، اتریوم و تتر، ارزهای دیجیتالی برجسته‌‌ای هستند که در معاملات به کار می‌روند.
بزرگ‌ترین بازار مالی جهان چیست؟
بازار فارکس، بزرگ‌ترین بازار مالی جهان است؛ زیرا در میان تمامی بازارهای مالی، بیشترین میزان نقدینگی را دارد. حجم روزانه معاملات در این بازار فراتر از ۵ تریلیون دلار می‌رود. این رقم از مجموع مبادلات بازارهای سهام و فیوچرز بیشتر است.
بهترین بازارهای مالی
انتخاب بهترین بازارهای مالی برای فعالیت به عوامل متعددی از جمله میزان نقدینگی، امنیت سرمایه‌گذاری و فرصت‌های سوددهی بستگی دارند. در ادامه به بررسی بیشتر این بازارها می‌پردازیم.
تقسیم‌بندی انواع بازار مالی بر اساس زمان واگذاری
بازارهای مالی را با توجه به زمان انجام معاملات به دسته‌های زیر تقسیم می‌کنند:
بازار آتی
در تقسیم‌بندی انواع بازار مالی، ابتدا نوع آتی را بررسی می‌کنیم. بازار آتی، بستری است که در آن فروشنده و خریدار با امضای یک قرارداد، تعهد می‌دهند که در تاریخ معینی از آینده، مقدار مشخصی از یک کالا را با استانداردهای از پیش تعیین‌شده و قیمت توافقی در همان لحظه، معامله کنند. در این بازار، توافقات در زمان حال شکل می‌گیرد؛ اما اجرای معامله برای آینده است.
بازار نقدی
بازار نقدی، فضایی است که معاملات به‌صورت آنی و بدون تأخیر زمانی انجام می‌پذیرند. خریدار و فروشنده در این بازار، کالاها یا اوراق بهادار را در همان لحظه مبادله می‌کنند و تسویه به‌طور هم‌زمان صورت می‌گیرد. بازار نقدی به انجام آنی معاملاتش معروف است؛ زیرا همه‌چیز در همان لحظه رخ می‌دهد.
بازار رسمی
این بازارها، ساختار سازمان‌دهی شده‌ای دارند که در آن معاملات اوراق بهادار تحت قوانین و مقررات خاص انجام می‌گیرند.
بازار خارج از بورس
بازار خارج از بورس، جایی است که معاملاتش، خارج از چارچوب بورس رسمی و معمولاً به‌صورت غیرمتمرکز رخ می‌دهد.
بازار سوم
در این بازار، نهادها و شرکت‌های بزرگ سرمایه‌گذاری فعالیت دارند. یکی از دلایل اصلی حضور این نهادها، بهره‌مندی از هزینه‌های معاملاتی کمتر از جمله کاهش کمیسیون‌ها و کارمزدهاست.
بازار چهارم
در این بخش، معاملات بین شرکت‌ها و سازمان‌هایی صورت می‌گیرد که تمایل دارند حجم بالایی از اوراق بهادار را جابه‌جا کنند. این معاملات عمدتاً به‌صورت مستقیم و بدون دخالت واسطه‌ها یا کارگزاران انجام خواهد شد تا هزینه‌ای بابت کارمزد متحمل نشوند.
تقسیم‌بندی بازار مالی بر اساس ساختار سازمانی
بازارهای مالی بر پایه ساختارهای سازمانی و با در نظر گرفتن میزان قانون‌مندی، نظم و چارچوب‌های اجرایی به چهار گروه بازارهای رسمی، بازار خارج از بورس، بازار سوم و بازار چهارم تقسیم می‌گردند. در بخش‌های قبلی، توضیحاتی درباره این دسته‌بندی ارائه کردیم.
به محل خریدوفروش انواع دارایی‌ها، بازار مالی می‌گویند. بازارهای مالی با تسهیل فرایند سرمایه‌گذاری و ارائه فرصت‌های بهتر، زندگی اقتصادی مردم و سرمایه‌گذاران را بهبود می‌بخشند. ازاین‌رو، هر کشوری که در پی تقویت بنیان‌های اقتصادی خود باشد، نیازمند بازارهای مالی قوی و کارآمد خواهد بود.
"
