مسلما تاکنون اسم آبکاری طلا یا روکش را شنیدهاید، اما ممکن است اطلاعات کافی در مورد آن نداشته باشید. آبکاری طلا یکی از اصطلاحات بازار طلا و فرآیندی است که در آن لایه نازکی از طلا روی فلز دیگر قرار داده میشود. حال ممکن است سوال کنید دوام آبکاری چقدر است؟ انواع روش آبکاری چیست؟ برای آبکاری طلا سفید باید چه کار کرد؟ قیمت آبکاری طلا چقدر است؟ در ادامه همه چیز درباره آبکاری و نکات مهم آن ذکر شده، پس برای کسب اطلاعات بیشتر و گرفتن پاسخ سوالات خود، تا انتهای این مطلب از گلدیکا با ما همراه باشید.
تعریف آبکاری
آبکاری به فرآیندی میگویند که با استفاده از آن یک جسم فلزی را با استفاده از لایهای بسیار نازک از فلز دیگر (مانند طلا) و با اعمال جریان الکتریکی مستقیم میپوشانند. انجام این کار تا حدودی باعث حل شدن فلزات و ایجاد پیوند شیمیایی در بین آنها میشود. بهطورمعمول ضخامت این پوشش اعمال شده حدود 0.0002 اینچ ضخامت خواهد داشت. بهطورکلی آبکاری افزودنی به سطح فلز به صورت طبیعی جدا نمیشود و نمیافتد.
پس میتوان در طول ماهها و سالها از آن استفاده کرد. با توجه به ضخامت بسیار کمی که این لایه رویی دارد، برای کاربردهای مختلفی از آن استفاده میکنند. لازم به ذکر است که با توجه به محافظت بیشتر برخی از فلزات در برابر خوردگی یا آسیب و زنگ زدگی، از آنها به عنوان پوشش استفاده میکنند.
ممکن است یکی از هدفهای آبکاری طلا برای جلا دادن به انواع وسایل تزئینی و یا بدلیجات باشد ولی خوب است بدانیم بسیاری از مصنوعات طلا نیز پس از ساخته شدن برای جلای بیشتر با طلای ۲۴ عیار آبکاری میشوند. اگر جواهرات شما نیز پس از استفاده جلای خود را از دست داده، میتوانید با آبکاری آن را مثل روز اول نو کنید.
آبکاری روی طلا
همانگونه که ذکر شد آبکاری طلا به فرآیندی گفته میشود که در آن روی سطح یک فلز پایه، لایه نازکی از طلا قرار میگیرد. در سال 1805 این فرآیند به وسیله لوئیچی والنتینو بروگناتلی که شیمیدان معرف ایتالیایی بود، ابداع شد. به عبارت دیگر با استفاده از لایه نازکی از طلا، روی نقره را آبکاری کرد. تا همین اواخر بیشتر برای اهداف تزیینی مانند افزودن رنگ لوکس به ساعتها، جواهرات و یا اشیا دیگر از آبکاری طلا استفاده میشد. در حالیکه اکنون در صنایع مختلفی مانند هوافضا و الکترونیک نیز از آبکاری طلا استفاده میشود.
آبکاری طلا سفید
بهطورکلی برای تغییر رنگ روکش زرد از طلای 24 عیار استفاده شده، درحالیکه برای آبکاری طلا سفید از روکش رودیوم استفاده میشود. انجام این کار جلا و زیبایی بسیاری به طلای سفید میدهد. به این کار هم روکش آب طلا سفید نیز میگویند. توجه داشته باشید که فلز اصلی طلای سفید و زرد با هم تفاوتی ندارد تنها فلزات دیگری که با آن ترکیب میشوند باعث تغییر رنگ آن میشوند. برای دستیابی به طلای سفید، معمولا از نیکل، منگنز، و پالادیم در ترکیب با طلا استفاده میشود. از سوی دیگر برای درخشان و براق ماندن و همچنین حفظ سفیدی طلا سفید، همواره یک روکش رودیوم روی آن کشیده میشود.
انواع روش آبکاری
برای آبکاری طلا از 4 روش استفاده میشود که این روشها به ترتیب به شرح زیر خواهند بود:
آبکاری طلا تزئینی (سیانیدی)
یک از رایجترین روشهای آبکاری طلا، آبکاری تزئینی است که علاوه بر استفاده از آن در صنعت جواهرات در آبکاری وسایل تزئینی و خانگی نیز استفاده میشود. در آبکاری تزئینی زیورآلات طلا از روکشی با ضخامتی بین 0.75 تا 2.5 میکرون استفاده میکنند. درحالیکه ضخامت روکش طلا وسایل تزئینی بین 0.5 تا 3 میکرون است.
این نوع آبکاری طرفداران بسیار دارد؛ زیرا رنگهای متنوع آن شامل قرمز، زرد، سفید، صورتی، سبز، شامپاینی و رزگلد است. در این آبکاری به منظور شفاف، درخشان و براق ماندن فلزاتی که جنس آنها از طلا نیست از روکش نیکل استفاده میکنند.
آبکاری طلا آلیاژی
یکی دیگر از وشهای رایج آبکاری طلا، آبکاری طلا آلیاژی است که سبب میشود مقاومت فلزات در مقابل سایش و خوردگی بسیار بالا برود. این روش آبکاری دوام و مقاومت بسیار بالایی داشته و از آن در صنایع دندانپزشکی، هواپیمایی، پزشکی و مصارف صنعتی استفاده میکنند. در اصلاح تخصصی به این روش آبکاری، جوشکاری یا لحیمکاری نیز گفته میشود.
آبکاری طلا اسیدی
در این روش در فلزات ثبات رنگی قابل توجهی ایجاد میشود که ثبات رنگ و سختی آن با میزان و نوع ترکیبات داخل وان آبکاری، رابطه مستقیمی دارد. در این روش نیز مانند آبکاری طلا تزئینی از رنگهای مختلفی استفاده میشود که پرطرفدارترین آنها رنگهای سبز، زرد، پرتقالی و بنفش است.
آبکاری طلا سولفیتی
ضخامت زیاد این آبکاری، باعث ایجاد تمایز آن از سایر روشهای دیگر آبکاری میشود. در این آبکاری در هر دقیقه ضخامتی به میزان 8 میکرون روی فلز کشیده شده و درخشش آن را افزایش میدهد. همچنین ظریفکاری در این روش بسیار است که درنهایت باعث میشود فلز به صورت درخشان و زیبا دیده شود.
دوام آبکاری
دوام آبکاری به عوامل مختلفی مانند ضخامت روکش طلا و محیطی که قطعه طلاکاریشده در آن قرار داده میشود، بستگی دارد. بهطورکلی هرچقدر ضخامت روکش طلا بیشتر باشد، دوام بیشتری خواهد داشت. به بیان دیگر پوشش ضخیمتر مقاومت بالاتری در برابر حملات شیمیایی، پارگی، خوردگی و سایش دارد. محیطی که قطعه طلاکاریشده در آن قرار میگیرد روی مدت زمان ماندگاری روکش طلا تاثیر خواهد داشت.
برای مثال در صورت قرار گرفتن در معرض آب نمک و یا سایر مواد خورنده، روکش طلا نسبت به محیط کنترلشده دوام کمتری خواهد داشت. توجه داشته باشید که آبکاری طلا روشی دائمی نیست و با گذشت زمان پوشش آن فرسودهشده و درنهایت فلز زیرین آن نمایان خواهد شد. از طرف دیگر با گذشت زمان درخشندگی آن کاهش مییابد و محو میشود، اما با استفاده از نگهداری و مراقبت مناسب، آبکاری تا 2 سال دوام خواهد داشت.
روشهای نگهداری از مصنوعات آبکاریشده
روشهای نگهداری از مصنوعات آبکاریشده به شرح زیر خواهد بود:
- سعی کنید که اکسسوری های شما به عطر، مواد آرایشی و … آغشته نشوند.
- در برابر مایعات خاص از بدلیجات آبکاری طلا محافظت کنید.
- مصنوعات آبکاریشده را در معرض سطوح زبر مانند میز، در و… قرار ندهید.
- بهتر است که برای هر کدام از زیورآلات خود یک جعبه جداگانه داشته باشید
- همواره اکسسوریهای خود را تمیز کنید.
قیمت آبکاری و روش تشخیص فلز آبکاریشده از طلا
هزینه آبکاری طلا میتواند با توجه به اندازه قطعات و نوع سرویس موردنیاز بسیار متفاوت باشد. به بیان دیگر هزینه آن بسیار متغیر است و قبل از هر تصمیمی باید با فردی متخصص و با تجربه مشورت کنید. از سوی دیگر برای تشخیص فلز آبکاریشده از طلا باید به نکات زیر توجه داشته باشید:
- خرید طلا از سایتها و فروشگاههای معتبر
- حک شدن عیار 750 در داخل محصول خریداریشده
- دریافت فاکتور معتبر در هنگام خرید
- ذکر شدن وزن و عیار طلا در داخل فاکتور
- در صورت تمایل به خرید طلای دست دوم، کسب اطمینان از خرید طلای موردنظر
- در صورت داشتن هرگونه شک به طلای خریداریشده، میتوانید آن را به طلا فروشی دیگری ببرید و از آنها بخواهید تا طلای شما را محک بزنند. از طرف دیگر خودتان نیز میتوانید با استفاده از اسید مخصوص طلای خود را محک بزنید. توجه داشته باشید که برای انجام این کار باید مراقب دستهای خود باشید و این کار را با رعایت نکات ایمنی انجام دهید.
جمعبندی
آبکاری طلا روشی است که در آن روکش نازکی از طلا روی سایر فلزات دیگر قرار داده میشود. از روشهای آبکاری میتوان آبکاری طلا تزئینی، آبکاری آلیاژی، آبکاری اسیدی و آبکاری سولفیتی را نام برد. بهطورکلی دوام آبکاری وابستگی زیادی به نوع نگهداری شما دارد و باید برای نگهداری و مراقبت از آن به یکسری نکات توجه داشت.
سوالات متداول
آبکاری طلا یعنی چه؟
به ایجاد لایه ای نازک از طلا بر روی دیگر فلزات را آبکاری طلا می گویند.
نحوه آبکاری طلا به چه صورت است؟
با استفاده از آن یک جسم فلزی را با استفاده از لایهای بسیار نازک از فلز دیگر (مانند طلا) و با اعمال جریان الکتریکی مستقیم میپوشانند.