نرخ بهره یا Intrest Rate چیست؟

بهره، مبلغی است که وام‌دهنده از پیش تعیین می‌کند و وام‌گیرنده موظف است آن را در زمان‌های مشخص به وی پرداخت کند. سود، مقدار مالی است که پس از کسر هزینه‌ها، به صاحب دارایی یا سرمایه‌گذار پرداخت می‌گردد و میزان دقیق آن از ابتدا قابل پیش‌بینی نیست و تنها می‌توان به‌طور تقریبی آن را تخمین زد.

بهره به وام‌دهنده تعلق می‌گیرد و تنها وام‌گیرنده است که باید آن را بپردازد. درحالی‌که سود پس از فروش دارایی یا سرمایه‌گذاری به صاحب آن پرداخت خواهد شد. بهره فقط در زمان معین قابل پرداخت است؛ اما سود هر زمان که کالا یا سهمی فروخته شود، قابل دریافت است.

سود را پس از کسر هزینه‌های مربوط به خرید یا سرمایه‌گذاری محاسبه می‌کنند؛ اما بهره مشمول هیچ کسر خاصی نیست و به توافق طرفین بستگی دارد. در پرداخت بهره، وام‌گیرنده موظف است مبلغ اصلی و تفاوت آن را در سررسید پرداخت کند. به‌این‌ترتیب، میزان بهره از قبل تعیین شدنی است؛ درحالی‌که سود پس از محاسبه قیمت تمام شده و فروش، به‌صورت آنی به صاحب دارایی تعلق می‌گیرد و بسته به زمان فروش، ممکن است مقدار آن متفاوت باشد.

محاسبه بهره معمولاً به‌صورت روزانه، هفتگی، ماهانه یا سالانه است و پس از توافق در مورد زمان پرداخت، امکان تغییر تاریخ تعیین شده نیست؛ اما سود به زمان فروش یا سررسید سرمایه‌گذاری بستگی دارد و ممکن است در هر زمان قابل دریافت باشد. به‌طورکلی برخی مواقع به خاطر شباهت‌های معنایی، این دو عبارت به جای هم به کار می‌روند و این کاملاً اشتباه است.

رابطه نرخ بهره و تورم

اکثر اوقات بین نرخ بهره و تورم یک رابطه معکوس وجود دارد؛ یعنی افزایش نرخ بهره باعث کاهش تورم و کاهش آن، باعث افزایش تورم می‌گردد. بااین‌حال، نرخ بهره یکی از ابزارهایی است که بانک‌های مرکزی برای کنترل تورم از آن کمک می‌گیرد. تغییر این شاخص لزوماً تأثیری در تورم نخواهد داشت، به‌ویژه در کشورهایی که با مشکلات اقتصادی جدی روبه‌رو هستند.

تأثیر نرخ بهره در فارکس

بازار فارکس برای تبادل ارزهای خارجی شکل گرفته و نرخ بهره یکی از عوامل تأثیرگذار بر ارزش پول، کشورهاست. معمولاً، زمانی که نرخ بهره در آمریکا نسبت به سایر کشورها افزایش یابد، سرمایه‌گذاران خارجی تمایل بیشتری به خرید اوراق قرضه آمریکا پیدا می‌کنند و مردم هم بیشتر از همیشه در بانک‌های این کشور سپرده‌گذاری می‌کنند. این تحرکات موجب تقویت ارزش دلار در برابر سایر ارزها خواهد شد. پس نتیجه می‌گیریم، افزایش نرخ بهره به افزایش ارزش ارز یک کشور کمک می‌کند. البته اقتصاد کلان با متغیرهای پیچیده‌تری هم سروکار دارد و این قاعده همیشه معتبر نیست.

کلام آخر

نرخ بهره یک مفهوم کلیدی و تأثیرگذار در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی است. وام‌دهندگان، انگیزه‌ای برای دادن وام می‌خواهند و نرخ بهره این انگیزه را ایجاد می‌کند. تعیین نرخ بهره بر عهده بانک مرکزی هر کشور است. زمانی که نرخ بهره پایین باشد، افراد تمایل بیشتری به گرفتن وام پیدا می‌کنند؛ اما وقتی نرخ بهره بالا باشد، افراد به سپرده‌گذاری در بانک‌ها علاقه نشان می‌دهند تا از سود آن بهره ببرند.