توسط : بازار OTC محیطی برای انجام معاملات است که خارج از چارچوب‌های رسمی مانند صرافی‌ها و سامانه‌های کارگزاری شکل می‌گیرد. در این بازار از انواع بازار مالی، خریداران و فروشندگان بدون واسطه و به صورت مستقیم با یکدیگر توافق می‌کنند. این سبک معامله بیشتر میان فعالان حرفه‌ای رواج دارد و به دلیل انعطاف‌پذیری بالا، شرایط مناسبی برای تعیین قیمت، نحوه انجام معامله و حجم دلخواه در اختیار طرفین قرار می‌دهد. البته در کنار مزایایی چون سرعت بالای معاملات و کاهش هزینه‌ها، چالش‌هایی مانند نبود شفافیت اطلاعاتی و نبود نظارت کافی نیز وجود دارد. در ادامه، این مقاله ابعاد مختلف بازار OTC را با دقت بیشتری بررسی می‌کند.
معاملات و بازار OTC چیست؟
معاملات و بازار OTC که مخفف عبارت Over The Counter است، به نوعی از دادوستد اشاره دارد که خارج از ساختارهای رسمی مانند صرافی‌ها و کارگزاری‌های ثبت‌شده انجام می‌گیرد. در این بازار، خریداران و فروشندگان مستقیما و بدون واسطه با یکدیگر معامله می‌کنند و هیچ پلتفرم متمرکزی میزبان این دادوستدها نیست. این ویژگی، فضای OTC را به گزینه‌ای مطلوب برای سرمایه‌گذاران بزرگ به‌ویژه در حوزه ارزهای دیجیتال تبدیل کرده است. چرا که آن‌ها معمولا قصد انجام معاملات در حجم‌های بالا را دارند؛ معاملاتی که در صورت اجرا در بازارهای رسمی، به دلیل تاثیرگذاری شدید بر قیمت‌ها، می‌توانند نوسانات پیش‌بینی‌نشدنی ایجاد کنند.
از همین‌رو، بازار OTC به‌عنوان بستری انعطاف‌پذیر، کم‌ریسک‌تر از نظر تاثیر بر قیمت و مناسب برای تراکنش‌های بزرگ به شمار می‌رود. در ادامه، به مقایسه دقیق‌تری بین سازوکار این بازار و کارگزاری‌های سنتی سهام خواهیم پرداخت.
تفاوت بازار OTC و کارگزاری‌های سهام
یکی از تفاوت‌های برجسته بازار OTC با کارگزاری‌های سهام، ماهیت غیرمتمرکز آن است. در بازار OTC، معاملات به‌صورت مستقیم میان خریداران و فروشندگان صورت می‌گیرد، بدون آنکه نیازی به پلتفرم‌های بورس یا کارگزاری‌های رسمی باشد. این ویژگی به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد که بدون واسطه و با انعطاف بیشتری در بازار حضور پیدا کنند، در حالی که کارگزاری‌های سهام معمولا تحت نظارت رگولاتورها و به‌طور متمرکز در بورس‌های رسمی فعالیت می‌کنند.
رگولاتور به معنای نظارت و وضع قوانین بر وضعیت بازار است؛ یعنی یک سازمان بر فعالیت بازار نظارت و قوانینی را برای حفظ امنیت و شفافیت معاملات وضع می‌کند. به عنوان مثال، رگولاتورها در بازارهای مالی مشخص می‌کنند که شرکت‌ها چگونه باید معامله و چه مقرراتی را در انجام معاملات رعایت کنند. تفاوت دیگر در حجم و نوع اطلاعات است که هر دو بازار در اختیار کاربران قرار میدهند. در بازار OTC، اطلاعات معمولا محدودتر و کمتر شفاف است، زیرا اغلب معامله‌ها به‌صورت خصوصی و بدون نظارت عمومی انجام می‌گیرند؛ در حالی که کارگزاری‌های سهام معمولا اطلاعات دقیق‌تر و شفاف‌تری در مورد وضعیت بازار، قیمت‌ها و جزئیات معاملات به کاربران ارائه میدهند، چرا که تحت نظارت رگولاتوری قرار دارند.
انواع دارایی‌ها در بازار OTC
بازار OTC بستری انعطاف‌پذیر و غیرمتمرکز به شمار می‌رود که معامله‌گران در آن دارایی‌های متنوعی را خارج از پلتفرم‌های رسمی و بورس‌های مرکزی، به‌صورت مستقیم میان یکدیگر رد و بدل می‌کنند. در ادامه، تحلیل‌گران انواع دارایی‌های مهم این بازار را بررسی می‌کنند.
سهام شرکت‌ها
معامله‌گران در بازار OTC سهام شرکت‌هایی را خرید و فروش می‌کنند که شرایط حضور در بورس‌های رسمی را ندارند. این گروه شامل شرکت‌های کوچک، نوپا و حتی برخی شرکت‌های بزرگ بین‌المللی است که بنا به دلایلی، بخشی از سهام خود را خارج از صرافیهای رسمی عرضه می‌کنند.
مشتقات مالی (Derivatives)
بروکرها در این بازار ابزارهای مشتقه مختلفی را طراحی کرده و به معامله‌گران ارائه میدهند. یکی از این ابزارها قراردادهای آپشن است که بروکرها آن‌ها به‌طور سفارشی برای هر مشتری تنظیم می‌کنند. این قراردادها به خریداران و فروشندگان این امکان را میدهند که در زمان‌های مشخصی دارایی‌ها را خریداری یا به فروش برسانند. این شرایط ویژه به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا با انعطاف بیشتری در بازار فعالیت کنند.
اوراق بهادار غیر بورسی
بانک‌ها و نهادهای مالی، اوراق قرضه‌ای را که قصد ندارند در کارگزاری‌های رسمی عرضه کنند، از طریق بازار OTC (بازار خارج از بورس) به سرمایه‌گذاران ارائه میدهند. این اوراق معمولا ویژگی‌هایی دارند که آن‌ها را برای عرضه عمومی در بازار مناسب نمی‌سازند و فقط در معاملات خصوصی قابل خرید و فروش اند.
ارزهای دیجیتال (Cryptocurrencies)
معامله‌گران حرفه‌ای ارزهای دیجیتال، مانند بیت‌کوین و اتریوم را در حجم‌های بالا از راه بازار OTC خرید و فروش می‌کنند. این روش، از نوسانات شدید قیمت در صرافی‌ها جلوگیری کرده و فضای امن‌تری برای تراکنش‌های بزرگ ایجاد می‌کند.
ارزهای خارجی (Foreign Exchange)
جفت ارز ترکیبی از دو ارز است که معامله‌گران و بازار ارزش هر ارز را در برابر ارز دیگر تعیین می‌کنند. موسسات مالی، بانک‌ها و سرمایه‌گذاران بزرگ، این جفت‌ارزهای بین‌المللی را در بازار OTC مبادله کرده و شرایط قرارداد را براساس نیاز و حجم معامله تنظیم می‌کنند. این توافقات خارج از پلتفرم‌های فارکس استاندارد صورت می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع بازار مالی؛ همه آنچه که باید بدانید!
مزایا و معایب بازار OTC
سرمایه‌گذارانی که معاملات خود را در بازار OTC انجام میدهند، با فضایی روبرو‌یند که هم مزیت‌های قابل‌توجه دارد و هم ریسک‌هایی که نباید نادیده گرفته شوند. خلاف کارگزاری‌های رسمی که چارچوب‌های نظارتی و قوانین سخت‌گیرانه‌تری اعمال می‌کنند، بازار OTC بستری آزادتر برای خرید و فروش دارایی‌هایی مثل ارزهای دیجیتال، اوراق بهادار خاص، سهام شرکت‌های کوچک یا کم‌ارزش فراهم می‌سازد. بسیاری از شرکت‌ها که امکان یا تمایل لیست شدن در بورس‌های استاندارد را ندارند، از این بازار برای جذب سرمایه و عرضه سهام استفاده می‌کنند. با این حال، نقدینگی پایین و نبود نظارت قدرتمند چالش‌برانگیز است. در ادامه نگاهی دقیق‌تر به مزایا و معایب این بازار خواهیم داشت:
مزایای بازار OTC
- سرمایه‌گذاران به دارایی‌هایی مانند برخی ارزهای دیجیتال، اوراق قرضه خاص یا کالاهای خاص دسترسی دارند که در کارگزاری‌های رسمی فهرست نشده‌اند.
- معامله‌گرانی که قدرت تحلیل دارند، با خرید سهام کم‌ارزش، امکان دستیابی به سودهای بالا را برای خود فراهم می‌کنند.
- در شرایطی که رگولاتوری انعطاف‌پذیرتر عمل می‌کند، فروشندگانی که نتوانسته‌اند سهام خود را در بورس‌های رسمی عرضه کنند، فرصت پیدا می‌کنند تا دارایی‌هایشان را در این بازار بفروشند.
معایب بازار OTC
- حجم پایین معاملات، مانع از گردش روان نقدینگی شده و سرمایه‌گذاران در هنگام خروج از بازار ممکن است با مشکل مواجه شوند.
- ضعف در ساختارهای نظارتی و شفافیت، بستر را برای سوءاستفاده یا کلاهبرداری فراهم می‌کند.
- واکنش‌پذیری بالا نسبت به اخبار و شاخص‌های اقتصادی، دارایی‌های OTC را در معرض نوسانات شدید قرار می‌دهد.
امنیت بازار OTC
بازار OTC به عنوان یک بازار غیررسمی و بدون نظارت مستقیم نهادهای دولتی یا بورس‌های معتبر، ویژگی‌های خاص خود را دارد که آن را از بازارهای رسمی متمایز می‌کند. یکی از مشکلاتی اصلی که در این بازار به چشم می‌آید، شفافیت پایین است. در حالی که در بازارهای بورس رسمی، قوانین و مقرراتی برای ارائه گزارش‌های مالی و اطلاعات دقیق از شرکت‌ها وجود دارد، در بازار OTC چنین الزامات قانونی به شدت ضعیف‌اند. به همین دلیل، گزارش‌های نامنظم یا حتی گمراه‌کننده درباره وضعیت مالی شرکت‌ها و دارایی‌های معاملاتی، احتمال سوءاستفاده را افزایش میدهند.
ریسک‌های بالا ناشی از همین فقدان شفافیت است. در بازار OTC، چون اطلاعات دقیقی از وضعیت مالی شرکت‌ها و محصولات آن‌ها در دسترس عموم نیست، معامله‌گران مجبور به اعتماد به اطلاعات ناقص و بعضا نادرست‌اند. این مسئله نوسانات شدید قیمت‌ها را به همراه می‌آورد، به خصوص زمانی که افراد اخبار بدون تایید رسمی را منتشر می‌کنند و بر ارزش دارایی‌ها تاثیر می‌گذارند.
از سوی دیگر، معامله‌گران که بسیاری از دارایی‌های بازار OTC را خرید و فروش می‌کنند، ارزش کمتری دارند و ممکن است از منظر مالی یا تجاری، ریسک بیشتری را به همراه داشته باشند. این دارایی‌ها معمولا سهام شرکت‌های کوچک یا نوپا، اوراق قرضه خاص یا حتی ارزهای دیجیتال‌اند که در بازارهای رسمی فهرست نشده‌اند. معامله روی این دارایی‌ها به دلیل نداشتن پشتوانه مالی قوی، نوسانات شدید قیمت را تجربه می‌کند و ضررهای غیرقابل پیش‌بینی برای سرمایه‌گذاران به دنبال دارد.
قبل از شروع معاملات در بازار OTC، بسیار ضروری است که سرمایه‌گذاران تحقیقات دقیقی در مورد شرکت‌ها و دارایی‌های مورد نظر انجام دهند. بررسی تاریخچه شرکت‌ها، وضعیت مالی آن‌ها، تحلیل‌های بازار و نظرات کارشناسان مستقل، کمک می‌کند تا ریسک‌های این بازار به حداقل برسند. در نهایت، سرمایه‌گذاری در بازار OTC بیشتر برای افرادی مناسب است که آگاهی کامل از ریسک‌ها و ویژگی‌های خاص این بازار دارند و می‌توانند با دقت بیشتری در این فضا فعالیت کنند.
بازار OTC در دنیای ارز دیجیتال
در بازار ارزهای دیجیتال، زمانی که سرمایه‌گذاران تصمیم به فروش حجم زیادی از رمز ارزها می‌گیرند، معمولا از صرافیهای آنلاین و پلتفرم‌های معاملاتی برای انجام این معاملات استفاده می‌کنند. با این حال، وقتی فروشندگان حجم زیادی از دارایی را عرضه می‌کنند و تقاضای کافی برای خرید آن وجود ندارد، قیمت بازار و بویژه قیمت طلا به‌طور ناگهانی کاهش پیدا می‌کند. این تغییرات شدید قیمت نوسانات غیرمنتظره در بازار ایجاد می‌کند و در نتیجه برای خریداران و فروشندگان مشکلاتی به همراه می‌آورد. معامله‌گران معمولا ترجیح میدهند از تغییرات شدید قیمت اجتناب کنند، به همین دلیل ممکن است تصمیم بگیرند که از صرافیهای عمومی استفاده نکنند.
برای جلوگیری از این نوسانات شدید و کاهش ریسک معاملات، برخی از سرمایه‌گذاران به معاملات توافقی روی می‌آورند. در این نوع معاملات، خریداران و فروشندگان به‌طور مستقیم و بدون استفاده از پلتفرم‌های عمومی، قیمت‌ها را توافقی تنظیم کرده و معامله می‌کنند. این رویکرد به آن‌ها امکان می‌دهد که از نوسانات بازار و تاثیرات منفی ناشی از فروش‌های حجم بالا در صرافی‌ها اجتناب کنند. این نوع معاملات برای کسانی که قصد دارند حجم زیادی از رمزارز را معامله کنند و در عین حال می‌خواهند کنترل بیشتری بر قیمت‌ها و شرایط بازار داشته باشند، جذابیت بیشتری دارد.
بازار OTC برای چه کسانی مناسب است؟
بازار OTC یک بازار غیرمتمرکز و خصوصی است که در آن معاملات به صورت مستقیم میان خریداران و فروشندگان انجام می‌گیرد، بدون اینکه از پلتفرم‌های رسمی یا واسطه‌های معمولی مانند صرافی‌ها استفاده کنند. این نوع بازار برای کسانی که قصد دارند حجم زیادی از دارایی‌ها، به ویژه ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین یا اتریوم را معامله کنند، بسیار جذاب است. چرا که در این بازار خریداران و فروشندگان می‌توانند معاملات بزرگ‌تر با قیمت‌های مناسب‌تر و بدون تاثیرات منفی بر قیمت‌ها انجام دهند. همچنین در معاملات OTC، طرفین قرارداد اطلاعات و جزئیات آن را به‌صورت محرمانه نگه می‌دارند و برای عموم منتشر نمی‌کنند.
این ویژگی باعث شده بازار OTC برای سرمایه‌گذارانی که دنبال حریم خصوصی و انعطاف‌پذیری در معاملات‌اند، ایده‌آل باشد. از سوی دیگر، به دلیل نبود نظارت رسمی و نبود واسطه‌ها، این بازار ریسک‌های بیشتری به همراه دارد. به عنوان مثال، نبود شفافیت و رگولاتوری ممکن است کلاهبرداری و نوسانات غیرمنتظره در قیمت‌ها را تشدید کند. بسیاری از سرمایه‌گذاران بزرگ و نهادهای مالی از این بازار برای انجام معاملات بزرگ استفاده می‌کنند تا از نوسانات ناشی از انجام تراکنش‌های حجم بالا در صرافیهای عمومی اجتناب کنند.
در چه صرافی هایی می توان معاملات OTC را انجام داد؟
برای افرادی که دنبال انجام معاملات OTC می‌گردند، گزینه‌های زیادی از صرافیهای مختلف در دسترس قرار دارد که این فرصت را برای کاربران فراهم می‌کنند تا خارج از پلتفرم‌های عمومی و با شرایط خاص معاملات خود را پیش ببرند. صرافیهای معروفی مانند Coinbase، Binance، Bittrex، Bithumb و Poloniex، به‌علاوه صرافیهای ایرانی مثل نوبیتکس، اکسیر و والکس، این خدمات را به مشتریان خود ارائه میدهند.
این صرافی‌ها با فراهم آوردن شرایطی چون امکان انجام معاملات با حجم بالا، قیمت‌های رقابتی و حفظ حریم خصوصی، به معامله‌گران حرفه‌ای کمک می‌کنند تا خرید و فروش‌های کلان خود را بدون تاثیرگذاری بر بازار عمومی انجام دهند. علاوه بر این، این صرافی‌ها برای انجام معاملات بین‌المللی و تبادل ارزهای دیجیتال در مقیاس بزرگ نیز گزینه‌های مناسبی به شمار می‌روند.
بازار OTC با P2P چه فرقی دارد و کدام را انتخاب کنیم؟
در بازار OTC، خریداران و فروشندگان مستقیما با یکدیگر معامله می‌کنند و در این نوع معاملات، هیچ واسطه‌ای مانند صرافی‌ها دخالت نمی‌کند. این بازار برای انجام معاملات بزرگ و با حجم بالا بسیار مناسب است، زیرا طرفین می‌توانند تراکنش‌ها را بدون تاثیرگذاری بر قیمت‌های عمومی و بازارهای رسمی انجام دهند. در واقع، در OTC، طرفین معامله به‌طور خصوصی و با استفاده از واسطه‌های حرفه‌ای یا صرافیهای خاص به انجام معاملات می‌پردازند، که معمولا برای سرمایه‌گذاران بزرگ و نهادهای مالی جذاب است.
از سوی دیگر، در معاملات P2P، هیچ واسطه یا کارگزاری برای انجام معامله حضور ندارد. در این بازار، پلتفرم‌های P2P نقش یک پل ارتباطی را ایفا می‌کنند که خریداران و فروشندگان را مستقیما به یکدیگر متصل می‌کنند و آن‌ها می‌توانند ارز دیجیتال خود را در مقیاس کوچک‌تر معامله کنند.
خلاف بازار OTC که برای انجام معاملات کلان و با حجم بالا طراحی شده است، P2P بیشتر برای تراکنش‌های کوچک و شخصی مناسب است، زیرا به کاربران این امکان را می‌دهد که به راحتی و بدون نیاز به کارگزار معاملات خود را انجام دهند. بنابراین، در حالی که نبود واسطه در بازار OTC برای انجام معاملات بزرگ و پیچیده مفید است، در P2P این ویژگی بیشتر برای مبادلات ساده و با حجم کم مناسب است.
بازار OTC ؛ بازاری منحصربه‌فرد
بازار OTC یک فضای منحصر به فرد و غیرمتمرکز است که در آن معاملات بدون واسطه‌های رسمی یا صرافی‌ها انجام می‌گیرند. در این بازار، خریداران و فروشندگان به‌طور مستقیم و خصوصی با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. این ویژگی، بازار OTC را همچون خرید طلای آب شده به گزینه‌ای جذاب برای سرمایه‌گذاران بزرگ تبدیل کرده که می‌خواهند معاملات خود را به صورت خصوصی انجام دهند. هرچند که نبود نظارت‌های رسمی ممکن است ریسک‌هایی به همراه داشته باشد؛ اما این بازار برای انجام تراکنش‌های بزرگ و پیچیده‌ای که در پلتفرم‌های معمولی امکان‌پذیر نیست، بسیار مناسب است. اینجا جایی است که می‌توانید با اعتماد به‌نفس در فضایی کاملا خصوصی و بدون محدودیت، گام‌های بزرگی در دنیای مالی بردارید.
