توسط : اگر به صنعت جواهرسازی علاقه‌مندید، حتماً دربارۀ مخراج کاری شنیده‌اید. این هنر را، می‌توان با اسامی مانند مرصع‌کاری یا جواهرنگاری هم نام برد. مخراج کاری درواقع هنر چیدمان سنگ‌های زینتی و قیمتی روی جواهرات است. مهارت مخراج کار، به‌صورت مستقیم بر کیفیت نهایی جواهر اثر دارد. مخراج کار ضمن اینکه جلوه خاصی به جواهرات می‌بخشد، سنگ‌های قیمتی به شکلی محکم و ایمن در جای خود قرار می‌گیرند. مخراج کاری با بهره‌گیری از روش‌ها و تکنیک‌های مختلف، تضمین می‌کند که جواهرات درخشان و خاص‌تر به نظر رسیده و ارزش بیشتری پیدا کنند. در این مطلب از سایت گلدیکا اطلاعات جامعی دربارۀ مخراج کاری ارائه می‌دهیم.
می‌دانید مخراج کاری چیست؟
از مخراج کاری به انگلیسی با عبارت Stone Setting نام می‌برند و به هنرِ قراردادن سنگ‌های زینتی روی جواهرات گفته می‌شود. این سنگ‌ها شامل نگین، یاقوت، الماس و… شده و تأثیر بسزایی در ارزشمندتر شدن جواهرات دارند. جالب است بدانید که مخراج کاری صرفاً به حوزۀ جواهری سازی مرتبط نیست. از این هنر برای تزیین اشیای قیمتی عتیقه نیز استفاده می‌کنند. در واقع چیدمان دقیق سنگ‌های زینتی روی جواهرات با تلفیق نور، جذابیت منحصربه‌فردی به زیورآلات می‌بخشد. با این اوصاف، افراد ترجیح می‌دهند سراغ زیورآلاتی که مخراج کاری شده بروند.
مخراج کاری چه کاربردی دارد؟
مخراج کاری در حرفه جواهرسازی، نقش اساسی در حفظ و نمایش زیبایی سنگ‌های قیمتی دارد. طبق این فرآیند، سنگ‌ها به شکلی مستحکم و بدون خطر افتادن در جای مناسب قرار می‌گیرند. این هنر به طراحی و زیبایی نهایی جواهرات کمک بسزایی می‌کند و باعث می‌شود سنگ‌ها بیشترین درخشش را از خود نشان دهند. از هنر مخراج کاری می‌توان در ساخت جواهرات مختلفی مانند انگشتر، دستبند و گردن‌بند استفاده کرد. برخی از کاربردهای مخراج کاری عبارت‌اند از:
- تزیین جواهرات و اکسسوری‌های زینتی؛
- آراستن انواع کیف، کمربند و کفش‌های مجلسی؛
- تزیین مجسمه، قاب عکس و قاب جواهرات؛
- استفاده برای تزیین بشقاب، لیوان، جام و کاسه؛
- و اجرای تزیین دکوراسیون منازل.
انواع مخراج کاری را بشناسید.
تنوع هنر مخراج کاری بالا است و انواع آن‌ها برای طراحی و ساخت انواع جواهرات خاص کاربردی‌اند. جواهرسازان باتوجه‌به نوع سنگ، شکل جواهر و نیاز مشتری، روش‌های مختلفی از مخراج کاری را استفاده می‌کنند. برخی از این روش‌ها شامل مخراج کاری سنگ فرشی، خوشه‌ای و تک نگین است که هر یک زیبایی و جلوه خاص خود را به جواهرات می‌بخشد. در ادامه توضیحات کاملی دربارۀ انواع مخراجکاری می‌دهیم.
مخراج کاری سنگ فرشی (Pave)
پیچیده‌ترین نوع مخراج کاری، مدل سنگ فرش است. در این مدل، صفی از نگین‌های ریز، مشابه سنگ فرش یا موزاییک، با نهایت دقت کنار هم چیده شده و درخشش ویژه‌ای به جواهر می‌بخشند. از مخراج کاری سنگ فرشی، معمولاً برای تزیین انگشتر، دستبند، پلاک و… استفاده می‌کنند. جواهراتی که بدین طریق تزیین شده‌اند، مانند فرشی نورانی و جذاب به نظر می‌رسند و رقص نور منحصربه‌فردی را به نمایش می‌گذارند.
مخراج کاری خوشه‌ای (Cluster)
در مخراج کاری خوشه‌ای، چندین سنگ قیمتی کوچک به‌صورت یک خوشه، در کنار یکدیگر قرار گرفته و جلوه‌ای پرحجم و بزرگ‌تر به جواهر می‌دهند. این روش بیشتر برای جواهراتی کاربردی است که نیاز به درخشندگی و جلوه ویژه دارند. خوشه‌ای شدن سنگ‌ها، موجب انعکاس بیشتر نور و درخشندگی مضاعف جواهر می‌شود.
مخراج کاری تک نگین
مخراج کاری‌های تک نگین برای تزیین انگشترهای نامزدی و عروسی کاربردی‌اند. در این حالت سنگی ارزشمند و قیمتی در مرکز جواهر قرار می‌گیرد و جلوه خاصی به آن می‌بخشد. جالب است بدانید که درآمد مخراج کاری باتوجه‌به انواع آن، نوع سنگ‌های زینتی و تعداد آن‌ها متفاوت است. برای مثال، مدل‌های سنگ فرشی و خوشه‌ای قیمت بیشتری در مقایسه با مخراج کاری تک نگین دارند. در مخراج کاری تک نگین، تأکید بر کیفیت و بزرگی سنگ در مرکز جواهر است.
انواع روش‌های مخرج کاری
مخراج کاری به روش‌های مختلفی دارد که هر کدام بر اساس نوع طراحی و نیاز جواهر، متفاوت‌اند. این روش‌ها به جواهرسازان کمک می‌کنند تا به شکلی هنرمندانه سنگ‌های قیمتی را روی جواهرات بچینند. در ادامه به بررسی چند روش رایج مخراج کاری می‌پردازیم.
- مخراج کاری چنگه‌ای (Prong Setting): در مخراج کاری چنگه‌ای، سنگ با استفاده از چندین چنگ کوچک فلزی روی جواهر ثابت می‌شود. این چنگ‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بخش‌های مختصری از سنگ را پوشش دهند تا نور بیشتری از سنگ عبور کند. مخرج کاری چنگه‌ای، برای نمایش سنگ‌های بزرگ ایده‌آل است.
- مخراج کاری دیواره‌ای (Bezel Setting): برای محافظت بیشتر از سنگ‌های زینتی از روش مخراج کاری دیواری استفاده می‌کنند. البته ممکن است در این شرایط، نور کمتری از سنگ عبور کند. در مخراج کاری دیواری، نوار فلزی نازکی به‌عنوان تکیه‌گاه یا نگهدارنده، دورتادور سنگ زینتی را می‌پوشاند.
- مخراج کاری کانالی (Channel Setting): در مخراج کاری کانالی، سنگ‌ها به صورت فشرده در یک کانال فلزی قرار داشته و جلوه مدرن و مرتب به جواهر می‌دهد. این روش برای آراستن دستبند و انگشترهای تمام سنگ مناسب است و سنگ‌ها معلق و به‌صورت U شکل به نظر می‌رسند. پایه کانالی برای جواهرات با سنگ تراش‌خورده مناسب و ایمن است. تکنیک‌های مخراج کاری کانالی، برای سنگ‌های گران‌بهایی مانند الماس کاربردی‌اند.
- مخراج کاری میله‌ای (Bar Setting): در مخراج کاری میله‌ای، فلزی نازک بین سنگ‌ها قرار دارند. در این روش سنگ‌های قیمتی و تزیینی به شکل موازی کنار هم چیده می‌شوند. از هنر مخراج کاری میله‌ای برای تزیین جواهرات ساده و ظریف حتی پیچیده می‌توان استفاده کرد. در مقایسه با مخراج کاری چنگه‌ای که، چنگ‌ها دورِ سنگ‌اند، در این روش میله فلزی سنگ‌ها را در جای خود می‌گذارد.
- مخراج کاری چفت‌وبستی (Tension Setting): در مخراج کاری چفت‌وبستی، سنگ به واسطه فشار از دو طرف جواهر، در جای خود ثابت می‌شود. در این روش، سنگ به‌صورت معلق در هوا به‌نظر می‌رسد. این نوع مخراج کاری جلوه بسیار زیبا و مدرن به جواهرات می‌دهد.
- مخراج کاری پایه تراز (Flush / Burnish Setting): این روش نسبتاً جدید سوراخ‌هایی روی زیورآلات ایجاد کرد. سپس جایگاهی برای نصب سنگ ایجاد شده و سنگ‌ها روی آن نصب می‌شوند. در مخراج کاری پایه تراز، سنگ به‌صورت مستقیم درون جواهر قرار گرفته و به‌صورت هم‌سطح با جواهر است. این روش بیشتر برای نصب سنگ‌های کوچک کاربردی است و جلوه یکپارچه به آن می‌دهد.
- مخراج کاری مهره‌ای (Bead Setting): در مخراج کاری مهره‌ای سنگ‌ها توسط مهره‌های فلزی ریز در جای خود محکم شده‌اند. این روش برای سنگ‌های ریز استفاده شده و به جواهرات درخشندگی بیشتر می‌بخشد.
مخراج کاری چطور انجام می‌شود؟ مراحل مخراج کاری!
مخراج کاری نیازمند مهارت و توانایی است. برای استفاده از روش‌های مختلف مخراج کاری داشتن آگاهی و تسلط در این زمینه، حرف اول را می‌زند. به‌صورت کلی، مراحل مخراج کاری زیورآلات طلا را می‌توان به مراحل زیر خلاصه کرد:
مرحله اول: تغییر سایز و بررسی تراز بودن جواهرات
قبل از هر اقدامی باید، سایز جواهرات مانند گوشواره‌ها و انگشتر را بررسی کرد. چنانچه لازم است سایز زیورآلات را تغییر دهید. تراز بودن جواهرات را در این مرحله ارزیابی کنید تا از تناسب و درستی آن‌ها مطمئن باشید.
مرحله دوم: میزکاری و صیقل‌کاری بدنه جواهر
در این مرحله، بدنه جواهر را به‌صورت کامل میزکاری و صیقل می‌دهند. این کار شامل حذف نواقص سطحی و آماده‌سازی بدنه برای قرار دادن سنگ‌هاست. با صیقل‌کاری، سطح جواهر براق و صاف شده و آماده قرار گرفتن سنگ‌های قیمتی است.
مرحله سوم: آماده‌سازی محل قرارگیری سنگ با استفاده از ابزار مخراجکاری
پس از انتخاب سنگ‌های مناسب، مخراج‌کار با استفاده از ابزار تخصصی، محل قرارگیری سنگ را آماده می‌کند. این کار شامل ایجاد شیارها و محفظه‌های مناسب روی بدنه جواهر است تا سنگ به طور محکم و ایمن در جای خود قرار گیرد.
مرحله چهارم: انجام مخراجکاری و نشاندن پایه روی جواهرات
سپس در این مرحله، سنگ‌ها را در محل‌های آماده‌شده قرار داده و پایه‌های نگهدارنده را روی جواهرات نصب می‌کنند. مخراج‌کار، با دقت و تخصص سنگ‌ها را در محل مشخص قرار می‌دهد.
مرحله پنجم: صیقل‌کاری نهایی و آبکاری
بعد از اتمام مراحل نصب، جواهرات را صیقل‌کاری می‌کنند تا براقی و زیبایی نهایی خود را به دست آورند. چنانچه لازم بود، برای آبکاری جواهر اقدام می‌کنند. آبکاری درخشندگی طلا را چندین برابر کرده و آن را در برابر عوامل محیطی ایمن می‌کند.
جمع‌بندی و سخن پایانی
در این مطلب از وب‌سایت گلدیکا به بررسی انواع مخراجکاری طلا پرداختیم. حال می‌دانید که مخراج کاری، هنری ظریف و تخصصی است و به واسطه استفاده از آن در صنعت جواهرسازی، ارزش طلا افزایش می‌یابد. زیورآلاتی که مخراج کاری شده‌اند، به دلیل داشتن اُجرت بالا، برای سرمایه‌گذاری حتی در بهترین روش سرمایه‌گذاری روی طلا، خرید طلای آب‌شده است. در گلدیکا شما با حداقل 200 هزار تومان می‌توانید طلای آب‌شده خریداری کرده و بدون پرداخت اُجرت و مالیات، هر زمان آن را بفروشید که اراده کرده‌اید.
سوالات متداول
سندانچه چیست؟
سندانچه یک ابزار کوچک فلزی است که از آن، در مراحل مخراج کاری برای نگه‌داشتن و ثابت‌کردن جواهر استفاده می‌کنند. به جواهرساز کمک می‌کند تا سنگ‌ها را با دقت و ثبات بیشتر روی جواهر نصب کند.
"
