توسط : در سال‌های اخیر، با افزایش تقاضا برای خرید سکه به‌عنوان یکی از روش‌های محبوب سرمایه‌گذاری، موضوع مالیات سکه به یکی از دغدغه‌های مهم خریداران و سرمایه‌گذاران تبدیل شده است. بسیاری از افراد بدون آگاهی از قوانین مالیاتی مربوط به سکه، وارد بازار می‌شوند و بعدها با جریمه یا تعهدات مالی روبه‌رو می‌شوند. شناخت دقیق نحوه محاسبه و پرداخت مالیات سکه نه‌تنها از بروز مشکلات قانونی جلوگیری می‌کند، بلکه به شما کمک می‌کند سرمایه‌گذاری خود را با اطمینان و شفافیت بیشتری انجام دهید. در این مقاله، به زبان ساده توضیح می‌دهیم که مالیات سکه چیست، چه کسانی مشمول آن هستند و چطور باید آن را پرداخت کرد.
چرا باید برای خرید سکه مالیات بپردازیم؟
مالیات چیست؟ مالیات سکه چیست؟ مالیات سکه یک نوع مالیات دولتی است که با اهداف مشخصی وضع شده است. دولت با دریافت مالیات سکه تلاش می‌کند کنترل بیشتری بر بازار طلا و معاملات آن داشته باشد. این اقدام جلوی نوسانات شدید قیمت و فعالیت‌های سودجویانه را میگیرد و به شفافیت مالی کمک می‌کند. مهم‌ترین دلایلی که مالیات سکه وضع شده عبارت‌اند از:
کنترل سوداگری و سفته‌بازی: مالیات سکه مانع میشود که افراد با خرید عمده سکه بدون پرداخت مالیات، بازار را دچار نوسان و التهاب کنند. این اقدام جلوی افزایش تقاضای کاذب و فعالیت‌های سوداگرانه در بازار طلا را میگیرد.
افزایش شفافیت مالی: با اعمال مالیات سکه، تمامی معاملات رسمی سکه ثبت شده و دولت می‌تواند جریان خرید و فروش سکه را ردیابی کند. این شفاف‌سازی از فرار مالیاتی و معاملات پنهان جلوگیری می‌کند.
توزیع عادلانه درآمد: دریافت مالیات سکه از سوداگران بزرگ سکه باعث میشود بخشی از سود حاصل به صورت مالیات به خزانه دولت وارد شود. دولت می‌تواند این درآمد را صرف خدمات عمومی کرده و به نوعی عدالت اقتصادی را تقویت کند.
دولت مالیات سکه را همچون مالیات طلا برای مدیریت بهتر بازار طلا و جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی وضع کرده است. هر فردی که قصد سرمایه‌گذاری در سکه را دارد باید آگاه باشد که با خرید تعداد زیاد سکه، مشمول این مالیات خواهد شد و باید آن را در زمان مقرر پرداخت کند. این آگاهی باعث میشود با اطمینان بیشتر و ریسک کمتر در بازار سکه فعالیت کنید.
مالیات سکه چقدر است؟ جدول مالیات سکه ۱۴۰۴
میزان مالیات سکه در سال ۱۴۰۴ بر اساس تعداد سکههای خریداریشده به صورت پلکانی تعیین شده است. این مالیات مقطوع (ثابت به ازای هر سکه) بوده و برای تعداد سکههای بیشتر، نرخ مالیات به ازای هر سکه افزایش می‌یابد. در ادامه، جدول مالیات سکه ۱۴۰۴ را بر اساس آخرین بخشنامه‌ها مشاهده می‌کنید.
تا ۱۰ سکه: معاف از مالیات است.
بیش از ۱۰ تا ۳۰ سکه: به ازای هر سکه مبلغ ۴٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال مالیات مقطوع باید پرداخت کنید. برای مثال، اگر ۳۰ سکه خریداری کنید، ۲۰ سکه‌ی مازاد بر ۱۰ سکه‌ی معاف، مشمول مالیاتی معادل هر سکه ۴٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال می‌شوند.
بیش از ۳۰ تا ۵۰ سکه: به ازای هر سکه مبلغ ۵٬۲۰۰٬۰۰۰ ریال مالیات تعیین شده است. این نرخ برای سکههای مازاد بر ۳۰ عدد تا سقف ۵۰ عدد اعمال می‌کنند.
بیش از 50 تا ۱۸۵ سکه: به ازای هر سکه مبلغ ۶٬۵۰۰٬۰۰۰ ریال مالیات مقطوع درنظر گرفته شده است. این نرخ برای تعداد سکههای بالاتر (مازاد بر ۵۰ عدد) تا حداکثر ۱۸۵ عدد اعمال می‌کنند.
بیش از ۱۸۵ سکه: در صورتی که بیش از ۱۸۵ عدد سکه در سال دریافت کنید، دیگر مشمول مالیات مقطوع پلکانی نیستید و باید اظهارنامه مالیاتی ارائه کنید. سازمان امور مالیاتی مبلغ مالیات این افراد را پس از بررسی دقیق تعیین می‌کند.
| تعداد سکه خریداریشده در سال | نرخ مالیات مقطوع هر سکه (ریال) | توضیحات |
|---|---|---|
| تا ۱۰ سکه | معاف از مالیات | بدون پرداخت مالیات؛ مشمول معافیت کامل |
| ۱۱ تا ۳۰ سکه | ۴,۰۰۰,۰۰۰ ریال | برای سکههای بیش از ۱۰ عدد، تا سقف ۳۰ عدد |
| ۳۱ تا ۵۰ سکه | ۵,۲۰۰,۰۰۰ ریال | برای سکههای بیش از ۳۰ عدد، تا سقف ۵۰ عدد |
| ۵۱ تا ۱۸۵ سکه | ۶,۵۰۰,۰۰۰ ریال | برای سکههای بیش از ۵۰ عدد، تا سقف ۱۸۵ عدد |
| بیش از ۱۸۵ سکه | بر اساس اظهارنامه و بررسی سازمان | مشمول مالیات بر درآمد؛ نرخ مقطوع ندارد |
با استفاده از جدول فوق، می‌توانید به راحتی میزان مالیات سکه خود را تخمین بزنید. برای مثال، کسی که ۵۰ سکه در سال ۱۴۰۴ از بانک مرکزی خریده باشد، ۱۰ سکه اول معاف است؛ ۲۰ سکه بعدی با نرخ ۴٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال و ۲۰ سکه باقی‌مانده با نرخ ۵٬۲۰۰٬۰۰۰ ریال مشمول مالیات می‌شوند. در بخش بعدی نحوه محاسبه دقیق مالیات سکه را با مثال توضیح می‌دهیم.
بیشتر بخوانید:مالیات بر درآمد چیست ؟ راهنمای جامع به زبان ساده!
نحوه محاسبه مالیات سکه
محاسبه مالیات سکه را بر اساس جدول پلکانی فوق انجام می‌دهند. کافی است تعداد سکههای خریداریشده خود را در نظر بگیرید و مطابق بازه‌هایی که در جدول تعیین شده، مالیات را پله به پله محاسبه کنید. در این روش، برای هر بازه تعداد سکه یک نرخ ثابت به ازای هر سکه تعیین شده است. به عبارت دیگر، مالیات هر بخش جداگانه حساب شده و در انتها جمع می‌کنیم. اینک با یک مثال، نحوه محاسبه مالیات سکه را به زبان ساده مرور می‌کنیم.
فرض کنید در سال ۱۴۰۴ تعداد ۴۰ عدد سکه از بانک مرکزی خریداری کرده‌اید. مالیات سکه‌تان را به شکل زیر می‌توانید محاسبه کنید.
سکههای ۱ تا ۱۰: این بخش معاف از مالیات است و مالیاتی ندارد.
سکههای ۱۱ تا ۳۰: تعداد ۲۰ سکه (از یازدهمین تا سی‌امین سکه) مشمول مالیات به ازای هر سکه ۴٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال هستند. بنابراین مالیات این بخش: ۲۰ × ۴٬۰۰۰٬۰۰۰ = ۸۰٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال است.
سکههای ۳۱ تا ۴۰: تعداد ۱۰ سکه باقی‌مانده (از سی‌ویکمین تا چهلمین سکه) مشمول مالیات به ازای هر سکه ۵٬۲۰۰٬۰۰۰ ریال هستند. مالیات این بخش را اینگونه محاسبه می‌کنیم؛ ۱۰ × ۵٬۲۰۰٬۰۰۰ = ۵۲٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال
با جمع کردن مالیات بخش‌های مختلف، کل مالیات سکه برای ۴۰ عدد سکه برابر ۱۳۲٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال خواهد بود که معادل ۱۳٬۲۰۰٬۰۰۰ تومان است.
همان‌طور که مشاهده می‌کنید، محاسبه مالیات سکه فرآیندی شفاف و ساده دارد. ابتدا تعداد سکههای معاف را کنار می‌گذاریم و سپس برای باقی‌مانده سکه‌ها در هر بازه مشخص، مالیات مربوطه را حساب می‌کنیم و در نهایت همه را با هم جمع می‌بندیم. اگر تعداد سکههای شما کمتر از حد نصاب هر پله باشد، فقط مالیات همان بخش را می‌پردازید و بخش‌های بالاتر اعمال نمی‌شوند. برای سادگی بیشتر، سازمان امور مالیاتی یک مالیات مقطوع تعیین کرده است تا نیازی به محاسبه پیچیده سود و زیان هر سکه نباشد.
شرایط معافیت از مالیات سکه چیست؟
قوانین مالیاتی علاوه بر تعیین نرخ‌ها، همچون مالیات طلای آب شده، برخی معافیت‌های مالیات سکه را نیز در نظر گرفته‌اند تا افراد تحت شرایط خاص از پرداخت این مالیات معاف شوند. مهم‌ترین شرایط معافیت از مالیات سکه در سال ۱۴۰۴ عبارت‌اند از:
تعداد سکههای دریافتی کم: افرادی که در سال ۱۴۰۴ حداکثر ۱۰ عدد سکه از بانک مرکزی دریافت کرده‌اند، به طور کامل از پرداخت مالیات سکه معاف‌اند. این قانون شامل همه‌ی افراد میشود و هدف آن حمایت از خریداران خرد است تا نگرانی بابت مالیات سکه برای تعداد پایین نداشته باشند.
سکههای مهریه و هدیه ازدواج: سکه‌هایی که بابت مهریه یا به عنوان هدیه در مراسم ازدواج دریافت می‌کنید، اگر نفروشید و برای پس‌انداز یا مصرف شخصی نگهداری کنید، مشمول مالیات سکه نخواهند بود. به بیان دیگر، مالیات سکه مهریه در صورتی که عروس سکههای دریافتی را نفروشد و صرفاً به عنوان دارایی شخصی نگه دارد، صفر است. این معافیت برای حمایت از بنیان خانواده و رسوم اجتماعی در نظر گرفته شده است.
نگهداری سکه بدون فروش (سرمایه‌گذاری شخصی): اگر شما سکه‌هایی را که خریده‌اید صرفاً به عنوان سرمایه‌گذاری شخصی نگهداری می‌کنید و تاکنون آنها را نفروخته‌اید، می‌توانید از معافیت مالیاتی بهره‌مند شوید. در این حالت باید مدارک و مستنداتی ارائه دهید که نشان دهد سکه‌ها هنوز در اختیار شماست و فروخته نشده‌اند. سازمان امور مالیاتی پس از بررسی مدارک، مالیات تعیین‌شده را در چنین مواردی حذف می‌کند تا کسانی که قصد سوداگری ندارند تحت فشار مالیاتی قرار نگیرند.
به جز موارد بالا، هر سال ممکن است بخشنامه‌های جدیدی صادر کنند که شرایط معافیت را تغییر دهد یا موارد خاص دیگری را مشمول معافیت کند. بنابراین توصیه می‌کنیم همیشه آخرین اطلاعیه‌های سازمان امور مالیاتی را دنبال کنید. به طور خلاصه اگر تعداد کمی سکه می‌خرید یا سکه‌ها را برای مهریه یا پس‌انداز شخصی نگه می‌دارید، احتمالاً مشمول مالیات سکه نخواهید شد.
بیشتر بخوانید:قوانین مالیات طلا در سال 1404 | چگونه مالیات طلا را محاسبه کنیم؟
چه کسانی مشمول پرداخت مالیات سکه‌اند؟
مالیات سکه شامل افرادی است که حجم قابل‌توجهی سکه را در یک سال خریداری کرده‌اند. طبق قوانین فعلی، هر شخص حقیقی که در سال جاری از طریق بانک مرکزی یا بانک‌های عامل آن تعداد مشخصی سکه دریافت کند، موظف به پرداخت مالیات سکه خواهد بود. به طور مشخص در سال ۱۴۰۴، هر کسی که بیش از ۱۰ سکه از بانک مرکزی خریده باشد، مشمول این مالیات شده و باید بر اساس جدول پلکانی ذکر شده مالیات خود را بپردازد. افراد دارای تعداد سکه کمتر، ۱۰ عدد و کمتر، از مالیات معاف‌اند.
نکته مهم این است که مالیات سکه تنها به خریدهای رسمی از بانک مرکزی یا کانال‌های قانونی آن تعلق میگیرد. افرادی که سکه را در بازار آزاد یا از طریق طلافروشی‌ها و صرافی‌های غیرعامل بانک مرکزی تهیه می‌کنند، در چهارچوب این مالیات قرار نمی‌گیرند. البته خرید و فروش سکه در بازار آزاد ممکن است مشمول مالیات‌های دیگری مانند مالیات بر درآمد سرمایه یا مالیات بر ارزش افزوده شود، اما آنها زیرمجموعه مالیات مقطوع سکه (بحث این مقاله) نیستند.
چگونه اظهارنامه مالیاتی برای سکه را تکمیل کنیم؟
برای پرداخت مالیات سکه، ابتدا باید اظهارنامه مالیاتی مربوط به آن را تکمیل و ارسال کنید. خوشبختانه سازمان امور مالیاتی یک سامانه الکترونیکی را برای این کار فراهم کرده است تا نیازی به مراجعه حضوری نباشد. مراحل کلی تکمیل اظهارنامه مالیات سکه به صورت زیر است.
- ورود به سامانه مالیاتی: ابتدا به سایت رسمی سازمان امور مالیاتی کشور به نشانی «tax.gov.ir» مراجعه کنید. این سامانه درگاه ملی خدمات الکترونیک مالیاتی است که تمامی امور اظهارنامه را پوشش می‌دهد.
- ثبت‌نام و دریافت نام کاربری: اگر قبلاً در سامانه ثبت‌نام نکرده‌اید، لازم است با وارد کردن کد ملی و اطلاعات شخصی یک حساب کاربری ایجاد کنید. پس از طی مراحل ثبت‌نام و دریافت نام کاربری و رمز عبور، وارد حساب کاربری خود شوید.
- تکمیل اظهارنامه مالیات سکه: پس از ورود، گزینه مربوط به اظهارنامه مالیات سکه را انتخاب کنید. در فرم مربوطه باید اطلاعاتی نظیر تعداد سکههای خریداریشده در سال موردنظر مثلاً سال ۱۴۰۲ یا ۱۴۰۳ و مشخصات خرید خود را وارد کنید. سامانه به صورت خودکار بر اساس تعداد سکه و بخشنامه‌های جاری، مالیات مقطوع شما را محاسبه و نمایش می‌دهد. حتماً این اطلاعات را بررسی کنید تا خطایی نداشته باشد.
- پرداخت مبلغ مالیات: پس از تأیید اطلاعات، سامانه شما را به درگاه پرداخت بانکی هدایت می‌کند. در این مرحله باید مبلغ تعیین‌شده مالیات سکه را به صورت آنلاین پرداخت کنید. امکان پرداخت از طریق کارت‌های بانکی عضو شبکه شتاب فراهم است و پس از پرداخت موفق، رسید دیجیتال دریافت خواهید کرد.
- دریافت گواهی و تأیید نهایی: بعد از پرداخت، سامانه یک رسید یا گواهی پرداخت برای شما صادر می‌کند. این گواهی را می‌توانید برای سوابق خود ذخیره یا چاپ کنید. همچنین در داشبورد حساب کاربری شما وضعیت اظهارنامه به حالت «پرداخت‌شده» تغییر خواهد کرد.
با انجام مراحل بالا، اظهارنامه مالیاتیتان را ثبت و تسویه می‌کنید. توصیه می‌کنیم این مراحل را قبل از اتمام مهلت قانونی انجام دهید تا مشمول جریمه دیرکرد نشوید. تکمیل اظهارنامه مالیات سکه فرآیند پیچیده‌ای ندارد و با دسترسی به اینترنت در هر زمان قابل انجام است. در صورت بروز هرگونه مشکل در فرآیند مالیات سکه، می‌توانید با پشتیبانی سامانه مالیاتی تماس بگیرید یا از مشاوران مالیاتی کمک بگیرید.
مهلت پرداخت مالیات سکه تا چه تاریخی است؟
سازمان امور مالیاتی هر سال مهلت معینی را برای اظهار و پرداخت مالیات سکه اعلام می‌کند. این مهلت را معمولاً چند ماه پس از پایان سال مالی مربوطه یا پس از زمان خرید سکه‌ها تعیین می‌کنند تا فرصت کافی برای تسویه حساب داشته باشید. برای مثال، بر اساس دستورالعمل سال جاری، افرادی که در سال ۱۴۰۲ سکه از بانک مرکزی دریافت کرده‌اند، موظفند تا پایان خرداد ۱۴۰۴ مالیات مربوطه را پرداخت کنند. به بیان دیگر، حدود سه ماه پس از پایان سال ۱۴۰۲، آخرین فرصت پرداخت مالیات سکههای آن سال در نظر گرفته شده است.
مهلت‌های دقیق ممکن است بسته به بخشنامه‌های هر سال متفاوت باشد. گاهی اوقات سازمان امور مالیاتی این فرصت را تمدید می‌کند یا برای شرایط خاص مثلاً بیماری، حوادث غیرمترقبه و غیره مهلت اضافه در نظر میگیرد. اما به طور کلی، مهلت پرداخت مالیات سکه کوتاه‌مدت است و عدم پرداخت در این بازه زمانی پیامدهای مالی خواهد داشت. برای جلوگیری از هرگونه جریمه، توصیه می‌کنیم همیشه قبل از اتمام خرداد ماه سال بعد، تکلیف مالیات سکه خریداریشده در سال قبل را روشن کنید.
جریمه نپرداختن مالیات سکه چیست؟
پرداخت نکردن یا تأخیر در پرداخت مالیات سکه می‌تواند پیامدهای مالی و قانونی قابل توجهی برای شما داشته باشد. دو نوع جریمه کلی در این زمینه وجود دارد؛ جریمه مالی دیرکرد و اقدامات قانونی و تنبیهی. در ادامه به هر یک می‌پردازیم.
جریمه دیرکرد مالیات
اگر مالیات سکه را در مهلت مقرر پرداخت نکنید، به ازای هر ماه تأخیر مشمول جریمه‌ای معادل ۲٫۵٪ مبلغ مالیات خواهید شد. این جریمه را ماهانه محاسبه می‌کنند و تا زمانی که مالیات و جریمه‌های مربوطه را کامل پرداخت نکنید، ادامه می‌یابد. برای مثال، اگر پرداخت مالیات خود را ۴ ماه به تأخیر بیندازید، ۱۰٪ از مبلغ مالیات به عنوان جریمه به بدهی شما اضافه خواهد شد. بنابراین تأخیر می‌تواند بدهی مالیاتی شما را به طور چشمگیری افزایش دهد. توصیه می‌کنیم حتی اگر قصد اعتراض به مالیات تعیین‌شده را دارید، ابتدا مالیات را در موعد مقرر پرداخت کنید و سپس اعتراض خود را پیگیری کنید تا جلوی انباشت جریمه‌ها را بگیرید.
اقدامات قانونی (مسدودی حساب و …)
علاوه بر جریمه مالی، در صورت بی‌توجهی به اخطارهای پرداخت، سازمان امور مالیاتی می‌تواند اقدامات قانونی علیه شما انجام دهد. برای نمونه، ممکن است حساب‌های بانکی‌تان را به منظور وصول بدهی مالیاتی مسدود کنند. همچنین احتمال دارد پرونده‌تان را به واحد اجراییات ارجاع دهند و حتی توقیف اموال معادل مبلغ بدهی صورت گیرد. این اقدامات را معمولاً زمانی اجرا می‌کنند که مدت زیادی از موعد پرداخت گذشته و همکاری لازم از سمت مؤدی انجام نشده باشد.
نپرداختن به‌موقع مالیات سکه هزینه‌بر و پرخطر است. شما نه تنها باید اصل مالیات را بپردازید بلکه جریمه‌های اضافه نیز شامل حالتان میشود و اعتبار مالیاتی خود را هم خدشه‌دار می‌کنید. پس بهتر است در موعد مقرر مالیات را واریز کنید و اگر مشکلی وجود دارد، از مسیر قانونی اعتراض یا تقسیط اقدام کنید تا دچار جریمه نشوید.
استعلام مالیات سکه با کد ملی
سازمان امور مالیاتی برای سهولت دسترسی مؤدیان، امکان استعلام مالیات سکه با کد ملی را به صورت آنلاین فراهم کرده است. می‌توانید با استفاده از کد ملی خود وضعیت مالیات سکه‌هایی که از بانک مرکزی خریده‌اید را بررسی کنید و ببینید آیا مشمول مالیات شده‌اید یا خیر. برای استعلام مالیات سکه مراحل زیر را انجام دهید.
- ورود به درگاه ملی مالیاتی: ابتدا به سامانه خدمات الکترونیک مالیاتی به نشانی «my.tax.gov.ir» مراجعه کنید. این سایت درگاه یکپارچه‌ای برای انجام امور مالیاتی است.
- وارد شدن با کد ملی: در صفحه ورود، کد ملی و رمز عبور خود را وارد کنید تا به پنل کاربری مالیاتی خود دسترسی پیدا کنید. (در صورتی که قبلاً ثبت‌نام نکرده‌اید، ابتدا باید ثبت‌نام کرده و حساب کاربری ایجاد کنید).
- مشاهده وضعیت مالیات سکه: پس از ورود، به بخش داشبورد مالیاتی یا بخش مربوط به مالیات مقطوع سکه بروید. اگر مشمول پرداخت مالیات سکه باشید، معمولاً در این قسمت پیغامی یا گزارشی را نشان می‌دهند که مبلغ و وضعیت مالیات سکههای خریداریشده شما را نمایش می‌دهد.
- پرداخت در صورت نیاز: در همین بخش، امکان پرداخت آنلاین مالیات نیز فراهم است. اگر مشمول مالیاتید و مبلغ برای شما تعیین شده، می‌توانید از طریق درگاه بانکی موجود در سامانه، مالیات متعلق را در همانجا پرداخت کنید. پس از پرداخت، وضعیت به «تسویه‌شده» تغییر خواهد کرد.
استعلام با کد ملی این مزیت را دارد که به سادگی و در عرض چند دقیقه می‌توانید تکلیف مالیات سکههای خود را متوجه شوید. دیگر نیازی نیست حضوری به اداره مالیاتی مراجعه کنید یا منتظر ابلاغ کاغذی بمانید. هر زمان که سؤالی داشتید، کافی است وارد سامانه شوید و اطلاعات به‌روز پرونده مالیاتی خود را مشاهده کنید. این شفافیت به شما کمک می‌کند مطمئن شوید چیزی را از قلم ننداخته‌اید و بدهی مالیاتی بر گردن شما نیست.
بیشتر بخوانید:منظور از مالیات بر ارزش افزوده چیست؟
آیا خرید از صرافی و طلافروشی مشمول مالیات سکه میشود؟
خیر، مالیات سکه فقط به سکه‌هایی تعلق میگیرد که در فرآیند عرضه رسمی بانک مرکزی خریداری شده باشند. سکه‌هایی که شما از صرافی‌های مجاز یا طلافروشی‌ها در بازار آزاد تهیه می‌کنید، مشمول این مالیات مقطوع نمی‌شوند. در واقع مالیات سکه یک مالیات خاص برای پیش‌فروش‌ها و حراجی‌های بانک مرکزی است که دولت مستقیماً خریداران آن را هدف قرار می‌دهد. اما خرید از بازار آزاد قواعد متفاوتی دارد.
وقتی شما از یک طلافروشی یا صرافی معمولی سکه می‌خرید، در لحظه خرید مالیات بر ارزش افزوده (VAT) را پرداخت می‌کنید که معمولاً در فاکتور فروش لحاظ شده است. این مالیات ربطی به مالیات مقطوع سکه ندارد و صرفاً مربوط به مالیات عمومی خرید کالا و خدمات است.
مالیات سکه بانک مرکزی را بعدها و بر اساس تعداد سکههای خریداریشده محاسبه می‌کنند و مستقیماً اداره مالیات از خریدار مطالبه می‌کند. اما در خرید از بازار، چنین مطالبه‌ای در کار نیست و فروشنده خود مالیات بر ارزش افزوده را به اداره مالیات واریز می‌کند.
به بیان دیگر، اگر شما ۲۰ سکه از یک صرافی یا طلافروشی بخرید، دولت اطلاع مستقیمی از این معامله نخواهد داشت و مالیات سکه‌ای نیز مطالبه نمی‌کند. تنها همان مالیات بر ارزش افزوده (مثلاً ۹ یا ۱۰ درصدی) را روی فاکتور می‌پردازید. ولی اگر ۲۰ سکه را از بانک مرکزی خریده باشید، حتماً مشمول مالیات سکه می‌شوید و باید اظهارنامه پر کنید.
چطور به مالیات سکه اعتراض کنیم؟
اگر احساس می‌کنید مبلغ مالیات تعیین‌شده برای سکههای شما صحیح نیست یا شرایط معافیت شامل حالتان می‌شده اما برایتان مالیات منظور شده است، می‌توانید نسبت به آن اعتراض کنید. فرایند اعتراض به مالیات سکه را می‌توانید به صورت زیر انجام دهید.
- پرداخت مبلغ مورد اعتراض (توصیه‌شده): نخست پیشنهاد می‌کنیم حتی در صورت اعتراض، مبلغ مالیات تعیین‌شده را در موعد مقرر پرداخت کنید تا جریمه دیرکرد شامل شما نشود. پرداخت به موقع به منزله پذیرش قطعی مالیات نیست و شما همچنان می‌توانید اعتراض خود را ثبت کنید.
- مراجعه به اداره امور مالیاتی: پس از پرداخت یا همزمان با آن، به اداره مالیاتی محل سکونت یا محلی که پرونده مالیاتی شما در آنجا رسیدگی می‌کنند مراجعه کنید. باید درخواست رسمی تجدیدنظر یا اعتراض خود را تسلیم کنید. معمولا یک فرم اعتراض وجود دارد که باید پر کنید و جزئیات دلایل اعتراض را در آن بنویسید.
- ارائه مستندات و مدارک: همراه با فرم اعتراض، هرگونه مدرکی که به حمایت از ادعای شما کمک می‌کند ارائه دهید. برای مثال، اگر مدعی هستید که سکه‌ها را نفروخته‌اید (برای معافیت نگهداری) یا سکه‌ها بابت مهریه به شما رسیده، مدارکی مانند سند ازدواج، رسید تحویل سکه بابت مهریه، یا موجودی فعلی سکه‌ها نزدتان را ارائه کنید. کارشناسان این مدارک را بررسی می‌کنند.
- بررسی توسط هیأت حل اختلاف مالیاتی: پرونده اعتراض شما به هیأت حل اختلاف مالیاتی ارجاع خواهد شد. این هیأت یک مرجع رسمی است که اعتراضات مالیاتی را بررسی می‌کند. اعضای هیأت پس از مطالعه مدارک و شنیدن اظهارات شما (در صورت لزوم)، تصمیم‌گیری می‌کنند که آیا مالیات تعدیل یا حذف شود یا خیر. ممکن است جلسه رسیدگی تشکیل شود که در آن شما یا نماینده‌تان می‌توانید حضور داشته باشید و توضیحات خود را ارائه دهید.
- صدور رأی و ابلاغ نتیجه: پس از بررسی، هیأت حل اختلاف رأی خود را صادر می‌کند. اگر رأی به نفع شما باشد، مالیات اضافی اصلاح یا بخشیده میشود و اگر به ضرر شما باشد، مبلغ پرداخت‌شده قطعی تلقی شده و باید آن را پذیرفت. نتیجه رسیدگی به شما ابلاغ میشود و در سامانه مالیاتی نیز قابل مشاهده است. در صورت عدم پذیرش رأی، معمولاً امکان اعتراض به مراجع بالاتر مانند شورای عالی مالیاتی نیز وجود دارد، اما فرآیند پیچیده‌تر خواهد شد.
اعتراض به مالیات سکه حق قانونی شماست و اگر واقعاً فکر می‌کنید اشتباهی رخ داده یا حق معافیت داشته‌اید، حتماً آن را پیگیری کنید. تجربه نشان داده است در بسیاری از موارد ارائه مستندات معتبر می‌تواند منجر به تعدیل مالیات شود. فقط توجه کنید که در هنگام اعتراض نیز جریمه دیرکرد در حال افزایش است، پس همان‌طور که گفته شد بهتر است ابتدا مبلغ را واریز کنید و سپس اعتراض کنید تا متحمل جریمه نشوید. در نهایت اگر حق با شما باشد، مبالغ اضافه به شما برگردانده خواهد شد یا در مالیات‌های بعدی شما بستانکار می‌شوید.
بیشتر بخوانید:نحوه استعلام مالیات نقل و انتقال خودرو؛ مالیات معامله ماشین چقدر است؟
قانون مالیات سکه برای مهریه چیست؟
بحث مهریه در فرهنگ ما اهمیت زیادی دارد و معمولاً به صورت سکه تعیین میشود. حال سوال اینجاست که آیا سکههای مهریه هم مشمول مالیات سکه می‌شوند یا خیر؟ طبق قوانین مالیاتی فعلی و بخشنامه‌های ابلاغ‌شده، سکه‌هایی که به عنوان مهریه به زوجین تعلق می‌گیرند در شرایط عادی مشمول مالیات سکه نیستند؛ به شرط آن‌که دریافت‌کننده آنها را نفروشد. در واقع قانونگذار برای رعایت جنبه‌های اجتماعی و حمایتی، دریافت مهریه را جزو موارد معاف از مالیات سکه در نظر گرفته است.
به طور مشخص، اگر زنی سکههای مهریه خود را از همسرش دریافت کند و آنها را صرفاً به عنوان دارایی شخصی نگه دارد، نیازی به پرداخت مالیات سکه بابت آن نخواهد داشت. علت این معافیت آن است که مهریه یک حق قانونی و شرعی برای زن است و دریافت آن نوعی جابه‌جایی دارایی درون خانواده است، نه یک فعالیت اقتصادی سوداگرانه. بنابراین دریافت مهریه، حتی اگر تعداد سکه‌ها بالا باشد، تحت مالیات سکه قرار نمی‌گیرد. اما دو نکته مهم را باید در نظر داشتیم؛
فروش سکههای مهریه
در صورتی که زوجه پس از دریافت مهریه، تصمیم به فروش سکههای خود بگیرد، وضعیت فرق می‌کند. فروش این سکه‌ها را می‌توانند نوعی معامله تلقی کنند و ممکن است مشمول مالیات بر درآمد یا عایدی سرمایه گردد. همچنین اگر تعداد سکههای فروخته‌شده زیاد باشد، از نظر سازمان امور مالیاتی می‌تواند نشانه فعالیت اقتصادی باشد. هرچند هنوز مالیات سکه مقطوع مستقیماً برای فروش مهریه وضع نشده، اما فروش مقدار زیادی سکه ممکن است پیگیری مالیاتی را در پی داشته باشد. پس بهتر است هنگام فروش سکههای مهریه، به قوانین جاری در مورد مالیات بر عایدی سرمایه توجه کنید.
مهریه‌های بسیار سنگین
در برخی موارد مهریه را به صورت صدها سکه تعیین می‌کنند. اگر مهریه شما به قدری زیاد باشد که عملاً از بانک مرکزی تهیه شده مثلاً همسر شما برای تهیه مهریه اقدام به خرید عمده از بانک مرکزی کرده باشد، ممکن است سازمان امور مالیاتی در زمان خرید از شوهر مالیات سکه را مطالبه کند. البته در این حالت نیز اگر اثبات شود سکه‌ها مستقیم به عنوان مهریه واگذار شده‌اند و فروش تجاری در کار نبوده، امکان معافیت یا بخشودگی مالیات وجود دارد.
پرداخت آگاهانه مالیات سکه، گام ضروری برای سرمایه‌گذاری امن
مالیات سکه ابزاری قانونی برای کنترل بازار و پیشگیری از سفته‌بازی است. در سال ۱۴۰۴، خرید تا ۱۰ سکه معاف از مالیات و خرید بیشتر مشمول نرخ‌های پلکانی خواهد بود. اظهار و پرداخت مالیات را از طریق سامانه my.tax.gov.ir انجام می‌دهند و تأخیر در پرداخت جریمه دارد. معافیت‌هایی چون مهریه، نگهداری شخصی و خرید کمتر از سقف تعیین‌شده نیز در نظر گرفته شده‌اند. آگاهی از قوانین، ثبت به‌موقع اظهارنامه و پیگیری اعتراضات، کلید مدیریت صحیح مالیات سکه است و از پیامدهای قانونی جلوگیری می‌کند.
سوالات متداول
